Spis treści
Dlaczego żelazo jest tak ważne?
Żelazo odpowiada przede wszystkim za transport tlenu w organizmie. To właśnie ono wchodzi w skład hemoglobiny — białka obecnego w krwinkach czerwonych, które przenosi tlen do wszystkich komórek. Kiedy poziom żelaza spada, ciało zaczyna funkcjonować "na rezerwie". Organizm nie dotlenia się prawidłowo, a to bezpośrednio przekłada się na spadek energii i wydolności.
Niedobór żelaza może prowadzić również do zaburzeń koncentracji, kołatania serca, bólu głowy, a także wypadania włosów i łamliwości paznokci. Jednak to właśnie przewlekłe zmęczenie jest jednym z pierwszych i najczęściej ignorowanych sygnałów.
Jak rozpoznać niedobór żelaza?
Objawy niedoboru żelaza bywają mylące, bo łatwo przypisać je stresowi lub przepracowaniu. Do najczęściej zgłaszanych należą:
- stałe, niewytłumaczalne zmęczenie,
- bladość skóry,
- osłabienie i senność,
- problemy z koncentracją,
- uczucie zimna,
- duszność przy niewielkim wysiłku.
Diagnozę potwierdzają proste badania krwi, m.in. morfologia oraz poziom ferrytyny — białka magazynującego żelazo. To właśnie ferrytyna najdokładniej pokazuje, czy w organizmie faktycznie brakuje tego pierwiastka.
Skąd bierze się niedobór żelaza?
Przyczyny mogą być różne. U części osób problem wiąże się z dietą ubogą w produkty zawierające żelazo, szczególnie pochodzenia zwierzęcego. Inni mają kłopoty z jego wchłanianiem, np. z powodu chorób przewodu pokarmowego. Częsty powód to także obfite miesiączki u kobiet, intensywne treningi, ciąża lub przewlekłe stany zapalne.
Warto wiedzieć, że nie tylko ilość żelaza się liczy — znaczenie ma również forma. Organizmy znacznie łatwiej przyswajają żelazo hemowe, znajdujące się w mięsie i rybach, niż żelazo niehemowe obecne w roślinach.
Jak zadbać o poziom żelaza?
Jeśli objawy wskazują na możliwy niedobór, pierwszym krokiem powinny być badania. Dopiero na ich podstawie można ustalić odpowiednie postępowanie: korektę diety lub ewentualną suplementację. Warto też pamiętać, że samodzielne przyjmowanie preparatów z żelazem nie jest dobrym pomysłem — nadmiar również bywa groźny.
W codziennym menu pomocne mogą być: czerwone mięso, jajka, ryby, rośliny strączkowe, zielone warzywa liściaste, pestki dyni oraz pełnoziarniste produkty. Wchłanianie żelaza dodatkowo wspiera witamina C, dlatego dobrze łączyć je np. z warzywami czy sokiem z cytrusów.
A może to niedobór potasu?
Choć najczęściej mówi się o żelazie, przewlekłe zmęczenie może mieć również związek z niedoborem potasu — pierwiastka, który odpowiada za prawidłową pracę mięśni, nerwów i regulację gospodarki wodno-elektrolitowej. Gdy jego poziom spada, organizm szybciej się męczy, pojawiają się skurcze mięśni, osłabienie, uczucie "ciężkich nóg", a nawet kołatanie serca. To symptomy, które nierzadko mylone są z przemęczeniem lub stresem.
Niedobory potasu mogą wynikać z intensywnego wysiłku fizycznego, odwodnienia, biegunek, przyjmowania niektórych leków, ale także z diety ubogiej w świeże warzywa i owoce. Dobrym źródłem potasu są m.in. banany, pomidory, ziemniaki, awokado, rośliny strączkowe i orzechy. Jeśli objawy utrzymują się dłużej, warto wykonać badania krwi — odpowiedni poziom potasu jest kluczowy dla pracy całego organizmu i równowagi energetycznej.
Zmęczenie - sygnał, którego nie należy lekceważyć
Choć niedobór żelaza jest jedną z najczęstszych przyczyn przewlekłego zmęczenia, nie jest jedyną. To objaw, który może sygnalizować także inne problemy zdrowotne — od zaburzeń hormonalnych po nieprawidłową pracę tarczycy czy przewlekły stres. Jeśli więc zmęczenie trwa tygodniami, warto potraktować je poważnie i zgłosić się na badania.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak