Spis treści
Co to jest metaboliczny pułap?
Pułap metaboliczny określa najwyższy poziom wydatku energetycznego, który organizm może utrzymywać bez poważnych konsekwencji zdrowotnych. Choć w krótkich okresach — podczas intensywnego biegu, sprintu czy trudnego etapu wyścigu — człowiek może spalać nawet 6–7 razy więcej energii niż spoczynkowo, to w perspektywie tygodni i miesięcy liczba ta wraca do stałego limitu. Naukowcy odkryli, że długoterminowa granica wynosi około 2,5-krotności podstawowej przemiany materii (BMR).
Jak obliczyć podstawową przemianę materii - BMR?
BMR jest podstawą określania zapotrzebowania kalorycznego, żeby je obliczyć można skorzystać z popularnego wzoru Mifflina-St Jeora.
Dla kobiet: BMR=(10×waga [kg])+(6,25×wzrost [cm])−(5×wiek [lata])−161
Dla mężczyzn: BMR=(10×waga [kg])+(6,25×wzrost [cm])−(5×wiek [lata])+5.
Wartość BMR może wynosić od 1000 do 2000 kalorii dziennie. Dla mężczyzn średnia wynosi ok. 1600-1800 kcal, a dla kobiet ok. 1400 kcal.
Ekstremalny wysiłek kontra fizjologia
Badacze monitorowali grupę 14 sportowców biorących udział w wielodniowych biegach, ultramaratonach i triathlonach. Dzięki analizie izotopów wody w ich organizmach mogli dokładnie ocenić dzienne spalanie kalorii.
Wnioski były jednoznaczne: sportowcy mogą przejściowo osiągać 7 000–8 000 kcal dziennie, jednak przy pomiarze obejmującym wiele tygodni ich organizmy wracały do wartości około 2,4–2,5 × BMR, niezależnie od intensywności wysiłku.
Dlaczego tak się dzieje? Ponieważ ciało zaczyna „oszczędzać” energię w innych obszarach — ogranicza spontaniczną aktywność, zmniejsza ruchliwość, zwiększa senność, a w skrajnych przypadkach zaczyna czerpać energię z własnych tkanek, prowadząc do utraty masy. Jak podkreślają autorzy badania, nawet elitarni sportowcy nie są w stanie utrzymać długoterminowego wydatku energetycznego ponad ten limit.
Granica, której większość z nas nigdy nie dotknie
Choć te wyniki mogą brzmieć jak ograniczenie, w praktyce dotyczą nielicznych. Przeciętna osoba, nawet aktywna fizycznie, nigdy nie zbliży się do metabolicznego pułapu wytrzymałości. Aby osiągnąć poziom 2,5 × BMR przez rok, należałoby biegać około 18 kilometrów dziennie. W większości przypadków kontuzja pojawiłaby się znacznie wcześniej niż jakikolwiek limit energetyczny.
Dlaczego ta wiedza jest ważna?
Badania nad pułapem metabolicznym pomagają lepiej zrozumieć:
- jak organizm adaptuje się do przeciążeń,
- jakie są granice bezpiecznego wysiłku,
- jak planować treningi długoterminowe,
- w jaki sposób ekstremalne obciążenie wpływa na regenerację i zdrowie.
Świadomość własnych ograniczeń może chronić przed przetrenowaniem, kontuzjami i przewlekłym zmęczeniem, a jednocześnie wskazuje, że ciało jest niezwykle inteligentnym systemem, który sam potrafi się bronić przed przeciążeniem.
Źródło: Current Biology
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak