
Spis treści
Rak jelita grubego to jeden z najczęściej diagnozowanych nowotworów na świecie. W Polsce zajmuje drugie miejsce pod względem śmiertelności wśród nowotworów złośliwych. Na szczęście rosnąca liczba badań wskazuje na jeden prosty, a zarazem skuteczny sposób, by zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia — regularne spożywanie warzyw krzyżowych.
Czym są warzywa krzyżowe?
Warzywa krzyżowe to grupa roślin należących do rodziny kapustowatych (Brassicaceae). Choć nazwa brzmi naukowo, każdy z nas zna je z codziennego jadłospisu. Do warzyw krzyżowych zaliczamy m.in. brokuły, kalafior, kapusta (biała, czerwona, włoska), jarmuż, brukselka, rzodkiewka, rzepa, gorczyca, chrzan.
To, co je łączy, to nie tylko podobieństwo botaniczne, ale przede wszystkim unikalne właściwości zdrowotne, które wykraczają daleko poza dostarczanie witamin czy błonnika.
Jak warzywa krzyżowe chronią jelita?
Działanie antynowotworowe warzyw krzyżowych sprawia, że są jednymi z najzdrowszych produktów. Główną rolę w ochronie przed rakiem jelita grubego odgrywają związki siarkowe — glukozynolany, a dokładniej ich pochodne, czyli izotiocyjaniany i indole. Gdy rozgryzamy brokuła lub kroimy kapustę, enzymy zawarte w komórkach rośliny rozkładają glukozynolany do aktywnych biologicznie substancji, które wykazują działanie przeciwnowotworowe.
Jak działają te związki?
Wspomniane wyżej związki odpowiadają za szereg korzystnych procesów:
Neutralizują czynniki rakotwórcze – wspomagają detoksykację wątroby i hamują aktywność enzymów biorących udział w przemianie substancji kancerogennych.
Hamują rozwój komórek nowotworowych – wpływają na cykl komórkowy, ograniczając niekontrolowane namnażanie się komórek.
Wspomagają apoptozę – czyli programowaną śmierć nieprawidłowych komórek, zanim przekształcą się w nowotworowe.
Redukują stany zapalne – przewlekły stan zapalny w jelitach to jedna z możliwych dróg do rozwoju raka jelita grubego.
Badania epidemiologiczne wskazują, że osoby regularnie spożywające warzywa krzyżowe mają niższe ryzyko zachorowania na nowotwory układu pokarmowego, w tym właśnie raka jelita grubego. Jedno z badań opublikowanych w czasopiśmie Journal of the National Cancer Institute wykazało, że kobiety jedzące brokuły co najmniej trzy razy w tygodniu miały o 30% niższe ryzyko zachorowania na ten typ raka.
Brokuły czy kalafior? Warzywa krzyżowe pod lupą
Każde z warzyw charakteryzuje się innymi proporcjami cennych składników odżywczych.
Brokuły to prawdziwa bomba sulforafanu, jednego z najpotężniejszych związków przeciwnowotworowych. Najlepiej jeść je lekko podgotowane na parze – zbyt długie gotowanie niszczy aktywne enzymy.
Kalafior zawiera nie tylko glukozynolany, ale również antyoksydanty i błonnik, który wspomaga perystaltykę jelit.
Kapusta bogata jest w witaminę C i kwas foliowy, zawiera również substancje łagodzące stany zapalne w przewodzie pokarmowym.
Brukselka oprócz glukozynolanów ma sporo witaminy K i błonnika, co czyni ją sprzymierzeńcem zdrowych jelit.
Jarmuż to niedoceniany „superfood”, bogaty w chlorofil i flawonoidy – substancje o działaniu antyoksydacyjnym.