Spis treści
Dlaczego szczepienia są tak ważne?
Szczepienia to jedna z najskuteczniejszych metod zapobiegania chorobom zakaźnym. Chronią nie tylko osoby zaszczepione, ale również całe społeczeństwo – zwłaszcza dzieci, osoby starsze i przewlekle chore.
- Wiele chorób zakaźnych może zaatakować już w pierwszych miesiącach życia dziecka. Układ odpornościowy dopiero się rozwija i potrzebuje wsparcia w postaci szczepień – podkreśla prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Iwona Paradowska-Stankiewicz, Krajowa Konsultant ds. Epidemiologii z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH-PIB.
Dzięki szczepieniom udało się niemal całkowicie wyeliminować wiele groźnych chorób, które kiedyś były powszechne i często śmiertelne.
Niebezpieczne skutki braku szczepień – konkretne przykłady
Niektóre choroby zakaźne, mimo że dziś rzadziej występują, mogą wrócić, jeśli spadnie poziom wyszczepienia społeczeństwa. Oto, co może się wydarzyć, gdy nie jesteśmy zaszczepieni:
- świnka u chłopców – zakażenie w okresie dojrzewania może prowadzić do zapalenia jąder i trwałej niepłodności;
- różyczka w ciąży – infekcja w pierwszym trymestrze może wywołać ciężkie uszkodzenia płodu: głuchotę, wady serca, niepełnosprawność intelektualną;
- odra – nie tylko wysypka, ale również możliwe powikłania, takie jak utrata wzroku, głuchota, a nawet śmierć;
- polio (choroba Heinego-Medina) – może powodować trwały paraliż, również mięśni oddechowych;
- błonica – zagrażająca życiu choroba, powodująca zaburzenia oddychania, uszkodzenie serca i układu nerwowego.
- krztusiec (koklusz) – u niemowląt prowadzi do zapalenia płuc, bezdechu, drgawek, a nawet zgonu. U dorosłych może powodować omdlenia, bezsenność, nietrzymanie moczu, a nawet złamania żeber.
- HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) – główna przyczyna raka szyjki macicy, ale też nowotworów gardła, odbytu i prącia.
Jak działają szczepionki? Trening dla układu odpornościowego
Szczepionka to preparat, który uczy nasz układ odpornościowy, jak rozpoznać i zwalczyć konkretną infekcję. Działa jak „symulacja ataku” – organizm poznaje wroga, ale bez ryzyka zachorowania.
Dzięki temu buduje tzw. pamięć immunologiczną, która pozwala błyskawicznie zareagować, jeśli faktycznie dojdzie do kontaktu z wirusem lub bakterią.
Rodzaje szczepionek – czym się różnią?
Nie wszystkie szczepionki są takie same. Dzielą się na kilka podstawowych typów:
- szczepionki żywe atenuowane - zawierają osłabione drobnoustroje. Są bardzo skuteczne, często dają długotrwałą odporność już po jednej dawce;
- szczepionki inaktywowane - zawierają zabite wirusy lub ich fragmenty (antygeny). Bezpieczne, choć często wymagają kilku dawek i dodatków (adiuwantów) wzmacniających odpowiedź immunologiczną;
- szczepionki mRNA i wektorowe - to szczepionki nowej generacji, które nie zawierają wirusa, a jedynie informację genetyczną, dzięki której komórki same wytwarzają antygen. Dają nowoczesną, skuteczną i bezpieczną ochronę.
Kalendarz szczepień – co obejmuje?
Każdego roku Główny Inspektorat Sanitarny publikuje Kalendarz Szczepień, który zawiera wykaz szczepień obowiązkowych i zalecanych. Szczepienia obowiązkowe są bezpłatne i finansowane przez państwo. Chronią dzieci przed takimi chorobami jak:
- gruźlica;
- wirusowe zapalenie wątroby typu B;
- rotawirusy;
- błonica, tężec, krztusiec;
- polio;
- Hib;
- odra, świnka, różyczka;
- pneumokoki;
- ospa wietrzna (w określonych przypadkach).
- Szczepionki są projektowane tak, aby były najskuteczniejsze w określonym wieku. Właściwy wiek przyjęcia szczepień pozwala na uzyskanie maksymalnej ochrony, gdy dziecko jest najbardziej narażone na konkretne choroby. Kalendarze szczepień opierają się na badaniach naukowych i rekomendacjach ekspertów. Przestrzeganie tych zaleceń zapewnia, że dzieci otrzymują odpowiednią ochronę w odpowiednim czasie – podkreśla prof. Iwona Paradowska–Stankiewicz
Odporność zbiorowiskowa – jak działa „tarcza ochronna”?
Gdy większość społeczeństwa jest zaszczepiona, wirusy nie mają się gdzie rozprzestrzeniać – to tzw. odporność zbiorowiskowa. Chroni osoby, które nie mogą się zaszczepić, np. niemowlęta, osoby chore czy z przeciwwskazaniami medycznymi. Aby mechanizm zadziałał, potrzebny jest wysoki poziom wyszczepienia – nawet 90–95% populacji.
Szczepienia to bezpieczny i sprawdzony sposób na ochronę przed groźnymi chorobami. Wzmacniają odporność, zmniejszają ryzyko powikłań, ratują życie i zdrowie – nie tylko nasze, ale i osób z naszego otoczenia.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak