Spis treści
- Co oznacza chęć na słodycze? Możliwe przyczyny
- Cukier w diecie zachodniej – rola środowiska i marketingu
- Rola dopaminy i układu nagrody
- Wpływ fluktuacji poziomu glukozy i insuliny
- Aspekty psychologiczne: stres, emocje i nawyki
- Mikrobiota jelitowa może "podpowiadać" co jeść
- Przyzwyczajenie – siła codziennej rutyny
Co oznacza chęć na słodycze? Czego objawem jest ochota na słodycze? Odpowiedź na to pytanie może być zaskakująca. Często okazuje się, że za ten mechanizm odpowiada nie tylko biologia. Z kolei świadomość istniejących mechanizmów często stanowi pierwszy krok do odzyskania kontroli nad swoją dietą – na dodatek nie przez rygorystyczne zakazy, ale zrozumienie i świadome wybory.
Co oznacza chęć na słodycze? Możliwe przyczyny
Rola dopaminy i układu nagrody
Spożycie słodyczy powoduje wyrzut dopaminy – neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za uczucie przyjemności. Jak pokazują badania opublikowane w Neuroscience & Biobehavioral Reviews z 2011 roku, mechanizm ten jest zbliżony do działania substancji uzależniających, takich jak nikotyna czy kokaina – choć w znacznie mniejszym nasileniu.
Cukier aktywuje tzw. układ nagrody w mózgu, powodując, że pragniemy go coraz częściej. Z tego względu słodycze mogą być szczególnie kuszące w sytuacjach stresu czy zmęczenia, kiedy nasz organizm "szuka nagrody".
Wpływ fluktuacji poziomu glukozy i insuliny
Spożycie produktów bogatych w cukry proste powoduje gwałtowny wzrost poziomu glukozy we krwi, po czym następuje szybki jej spadek – tzw. efekt "hipoglikemii reaktywnej". Jak wykazały badania opublikowane w The American Journal of Clinical Nutrition, nagły spadek glukozy prowadzi do uczucia głodu i zwiększonego łaknienia – często właśnie na produkty bogate w cukier, które szybko podnoszą poziom glukozy.
Aspekty psychologiczne: stres, emocje i nawyki
Słodycze często pełnią funkcję emocjonalnej "nagrody" lub formy pocieszenia. Osoby pod wpływem stresu mają większą skłonność do sięgania po wysokokaloryczne, słodkie produkty. Dzieje się tak dlatego, że cukier może obniżać poziom kortyzolu – hormonu stresu – przynosząc chwilową ulgę. Nie bez znaczenia są także wzorce wyniesione z dzieciństwa. Dla wielu osób słodycze były formą nagrody lub "poprawiacza humoru", co utrwalało pozytywne skojarzenia z ich spożyciem.
Mikrobiota jelitowa może "podpowiadać" co jeść
Coraz więcej badań sugeruje, że mikroorganizmy zamieszkujące nasze jelita (mikrobiota) mogą wpływać na nasze zachcianki żywieniowe. Zespół z University of California zauważył, że niektóre bakterie preferujące cukier mogą modulować sygnały wysyłane do mózgu, zwiększając apetyt na konkretne produkty, które sprzyjają ich rozwojowi.
Przyzwyczajenie – siła codziennej rutyny
Wielu specjalistów zwraca uwagę, że jedną z najczęstszych przyczyn sięgania po słodycze jest po prostu… nawyk. Codzienne rytuały – np. ciastko do popołudniowej kawy, deser po obiedzie czy czekoladka przed snem mogą z czasem stać się automatyczną czynnością, wykonywaną bez realnej potrzeby energetycznej. Jak pokazują badania opublikowane w Health Psychology w 2012 roku, większość naszych zachowań żywieniowych nie wynika ze świadomych decyzji, lecz z ustalonego schematu działania.
Złamanie tego cyklu wymaga wypracowania nowych rytuałów, np. zastąpienia słodyczy zdrowszą przekąską lub aktywnością, która daje podobną satysfakcję (np. spacerem, filiżanką herbaty czy krótką medytacją).
Cukier w diecie zachodniej – rola środowiska i marketingu
Nie sposób pominąć także wpływu środowiska. Współczesna dieta zachodnia jest bogata w przetworzoną żywność z dodatkiem cukrów prostych. Cukier znajduje się nawet w produktach, które nie są typowo słodkie – np. sosach, pieczywie czy gotowych daniach. Jak pokazują analizy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), przeciętny mieszkaniec krajów rozwiniętych spożywa znacznie więcej cukru niż zalecane 25 g dziennie. Co więcej, marketing, opakowania i obecność słodyczy na każdym kroku (przy kasach, w automatach, w biurach) tylko potęgują pokusę na coś słodkiego.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak