
Spis treści
Orzeczenie o niepełnosprawności to oficjalny, formalny dokument wydawany przez właściwy zespół ds. orzekania, który potwierdza status osoby niepełnosprawnej i określa stopień niepełnosprawności (lekki, umiarkowany, znaczny). Dokument wskazuje także konkretne ulgi i uprawnienia, które przysługują danej osobie w takim przypadku.
Co daje orzeczenie o niepełnosprawności?
Osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności mogą m.in. znaleźć zatrudnienie w zakładzie aktywności zawodowej lub w zakładzie pracy chronionej, korzystać z przywilejów pracowniczych, takich jak dodatkowy urlop wypoczynkowy czy dłuższe przerwy w pracy, a także otrzymać różnego rodzaju świadczenia, np. świadczenie opiekuńcze.
Co więcej, nierzadko przysługuje im karta parkingowa, dofinansowanie do turnusów rehabilitacyjnych, sprzętu ortopedycznego, likwidacji barier architektonicznych oraz barier w komunikowaniu się (np. zakup komputera).
Mogą również uzyskać wsparcie w prowadzeniu działalności gospodarczej, korzystać z usług socjalnych i opiekuńczych, a także terapeutycznych i rehabilitacyjnych. Wreszcie, mogą także korzystać z ulg podatkowych, zniżek na przejazdy komunikacją publiczną i korzystać z ulg w placówkach sportowych oraz kulturalnych.
Konkretne uprawnienia przyznawane osobom z orzeczeniem o niepełnosprawności zależą m.in. od stopnia niepełnosprawności. Ten może być lekki, umiarkowany lub znaczny.
Na jakie choroby przyznawane jest orzeczenie o niepełnosprawności?
Warto pamiętać, że posiadanie danej choroby, nawet jednej z tych wymienionych poniżej, nie oznacza automatycznego przyznania orzeczenia. To skład orzekający bada zakres ograniczeń danej osoby w codziennym funkcjonowaniu.
Podczas oceny brane jest m.in. pod uwagę to, czy dana osoba jest niezdolna do pracy zarobkowej, czy wymaga opieki lub pomocy od innych osób, czy ma trudności w wykonywaniu codziennych czynności i potrzebuje specjalistycznych urządzeń wspomagających funkcjonowanie, takich jak protezy, implant ślimakowy czy osobista pompa insulinowa.
Przy kwalifikowaniu do stopnia niepełnosprawności (znacznego, umiarkowanego i lekkiego) bierze się pod uwagę zakres naruszenia sprawności organizmu spowodowany przez:
- upośledzenie umysłowe począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym;
choroby psychiczne, w tym:
a) zaburzenia psychotyczne,
b) zaburzenia nastroju począwszy od zaburzeń o umiarkowanym stopniu nasilenia,
c) utrwalone zaburzenia lękowe o znacznym stopniu nasilenia,
d) zespoły otępienne;
- zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, w tym:
a) trwałe uszkodzenie czynności ruchowej jednego lub obu fałdów głosowych,
b) częściowa lub całkowita utrata krtani z różnych przyczyn,
c) zaburzenia mowy spowodowane uszkodzeniem mózgu - wyższych ośrodków mowy,
d) głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego;
- choroby narządu wzroku,
w tym wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 0,3 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni;
- upośledzenia narządu ruchu, w tym:
a) wady wrodzone i rozwojowe narządu ruchu,
b) układowe choroby tkanki łącznej w zależności od okresu choroby i stopnia wydolności czynnościowej,
c) zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem stawów kręgosłupa w zależności od stopnia wydolności czynnościowej,
d) choroby zwyrodnieniowe stawów w zależności od stopnia uszkodzenia stawu,
e) choroby kości i chrząstek z upośledzeniem wydolności czynnościowej,
f) nowotwory narządu ruchu,
g) zmiany pourazowe w zależności od stopnia uszkodzenia i możliwości kompensacyjnych;
- epilepsja
w postaci nawracających napadów padaczkowych spowodowanych różnymi czynnikami etiologicznymi lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi;
- choroby układu oddechowego i krążenia, w tym:
a) przewlekłe obturacyjne i ograniczające, zakaźne choroby płuc prowadzące do niewydolności oddechowej,
b) nowotwory płuc i opłucnej, prowadzące do niewydolności oddechowej,
c) wrodzone i nabyte wady serca, choroba niedokrwienna serca, kardiomiopatie, zaburzenia rytmu serca z zaburzeniami hemodynamicznymi kwalifikującymi co najmniej do II stopnia niewydolności serca według Klasyfikacji NYHA,
d) nadciśnienie tętnicze z powikłaniami narządowymi,
e) miażdżycę zarostową tętnic kończyn dolnych począwszy od II stopnia
f) niewydolność żył głębokich z powikłaniami pod postacią zapaleń i długotrwałych owrzodzeń;
- choroby układu pokarmowego, w tym:
a) choroby przełyku powodujące długotrwałe zaburzenia jego funkcji,
b) stany po resekcji żołądka z różnych przyczyn z licznymi powikłaniami,
c) przewlekłe choroby jelit o różnej etiologii, powikłane zespołem złego wchłaniania,
d) przewlekłe choroby wątroby o różnej etiologii w okresie niewydolności wątroby,
e) przewlekłe zapalenie trzustki wymagające długotrwałej farmakoterapii,
f) nowotwory układu pokarmowego;
- choroby układu moczowo-płciowego, w tym:
a) zaburzenia czynności dróg moczowych prowadzące do niewydolności nerek,
b) choroby nerek o różnej etiologii prowadzące do ostrej lub przewlekłej mocznicy,
c) wielotorbielowate zwyrodnienie nerek typu dorosłych,
d) nowotwory złośliwe układu moczowego i narządów płciowych;
- choroby neurologiczne, w tym:
a) naczyniopochodny udar mózgu przemijający, odwracalny, dokonany, prowadzący do okresowych lub trwałych deficytów neurologicznych o różnym stopniu nasilenia,
b) guzy centralnego układu nerwowego w zależności od typu, stopnia złośliwości, lokalizacji i powstałych deficytów neurologicznych,
c) pourazowa cerebrastenia i encefalopatia,
d) choroby zapalne ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego prowadzące do trwałych deficytów neurologicznych,
e) choroby układu pozapiramidowego w zależności od stwierdzanych objawów neurologicznych,
f) choroby rdzenia kręgowego,
g) uszkodzenia nerwów czaszkowych i obwodowych o różnej etiologii;
- inne, w tym:
a) choroby narządów wydzielania wewnętrznego o różnej etiologii, wywołane nadmiernym wydzielaniem lub niedoborem hormonów w zależności od stopnia wyrównania lub obecności powikłań narządowych, pomimo optymalnego leczenia,
b) choroby zakaźne lub zespoły nabytego upośledzenia odporności w zależności od fazy zakażenia,
c) przewlekłe wielonarządowe choroby odzwierzęce w II i III okresie choroby zależnie od zmian narządowych,
d) choroby układu krwiotwórczego o różnej etiologii w zależności od patologicznych zmian linii komórkowych szpiku w procesie hemopoezy,
e) znacznego stopnia zeszpecenia powodujące stałe ograniczenia w kontaktach międzyludzkich, jak i pracy zawodowej;
- całościowe zaburzenia rozwojowe
powstałe przed 16 rokiem życia, z utrwalonymi zaburzeniami interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz stereotypiami zachowań.