
Spis treści
Osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności mają dodatkowe prawa m.in. w miejscu pracy. To nie tylko krótszy czas pracy, ale także dodatkowe dni wolne czy możliwość doposażenia stanowiska pracy przez pracodawcę.
Orzeczenie i stopnie niepełnosprawności
Orzeczenie o niepełnosprawności wydaje powiatowy (lub miejski) zespół ds. orzekania o niepełnosprawności. Orzeczenie określa stopień (lekki, umiarkowany lub znaczny) i staje się podstawą do przyznania uprawnień. To właśnie od stopnia niepełnosprawności zależy rodzaj i wymiar dodatkowych praw pracownika.
Jakie prawo przysługuje osobom z niepełnosprawnością w miejscu pracy?
Czas pracy: często krótszy i bez nadgodzin
Prawo przewiduje specjalne reguły czasu pracy dla osób niepełnosprawnych:
- czas pracy osoby z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo;
- dla osób z innym statusem norma to maks. 8 godzin/dobę i 40 godz./tydzień;
Osoba niepełnosprawna nie może być też zatrudniona w porze nocnej ani w godzinach nadliczbowych. Istnieją jednak konkretne wyjątki regulowane przez przepisy.
Urlopy i zwolnienia: dodatkowe dni dla zdrowia
Osoby z orzeczeniem (umiarkowany lub znaczny stopień) mają prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego. Zwykle jest to 10 dni roboczych rocznie (po roku od dnia zaliczenia do danego stopnia).
Ponadto, pracownik ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w związku z uczestnictwem w turnusie rehabilitacyjnym — do 21 dni roboczych w roku (jednak nie częściej niż raz w roku).
Łączny wymiar dodatkowego urlopu i zwolnienia na turnus nie może jednak przekroczyć 21 dni roboczych w roku.
Środki dla pracodawcy: doposażenie, dofinansowanie, asystent
Zatrudnienie osoby z orzeczeniem może oznaczać dodatkowe wsparcie dla pracodawcy — a to z kolei ułatwia dostosowanie stanowiska i organizacji pracy dla pracownika. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) oferuje m.in.:
- miesięczne dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych;
- zwrot kosztów wyposażenia i przystosowania stanowiska pracy (np. specjalistyczny sprzęt, podjazdy, adaptacja pomieszczeń);
- refundację kosztów szkoleń, zatrudnienia pomocnika czy innych usług wspierających pracę osoby niepełnosprawnej.
Zasadniczo to pracodawca składa wnioski o refundację, ale korzyść jest obustronna. Pracownik otrzymuje bezpieczniejsze, bardziej ergonomiczne miejsce pracy, a pracodawca — finansowe wsparcie i większą elastyczność zatrudnienia.
Czy pracownik musi ujawnić orzeczenie pracodawcy?
Posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności to prawo, ale nie ma obowiązku informowania pracodawcy o swojej niepełnosprawności jeśli pracownik nie chce korzystać z przysługujących ułatwień. Jeśli jednak chce skorzystać z przywilejów (np. krótszego czasu pracy, urlopu dodatkowego, doposażenia stanowiska), w praktyce musi okazać pracodawcy dokument.