Spis treści
- Czym jest cukrzyca typu 2 i dlaczego nazywana jest chorobą cywilizacyjną?
- Najczęstsze przyczyny i czynniki ryzyka cukrzycy typu 2
- Jak zapobiegać cukrzycy? Znaczenie profilaktyki i badań
- Jakie są objawy cukrzycy typu 2? Na co zwrócić uwagę?
- Rola diety w leczeniu i profilaktyce cukrzycy typu 2
- Produkty zalecane i zakazane w diecie cukrzycowej
Cukrzyca typu 2 to jedna z najczęściej diagnozowanych chorób przewlekłych XXI wieku. Jej rozwój jest ściśle związany z naszym stylem życia, dietą oraz poziomem aktywności fizycznej. Choć może przez długi czas nie dawać wyraźnych objawów, nieleczona prowadzi do poważnych powikłań zdrowotnych. W artykule wyjaśniamy, jakie są najczęstsze przyczyny i objawy cukrzycy typu 2, jak ją skutecznie rozpoznać i kontrolować oraz jak powinna wyglądać dieta osoby chorej lub zagrożonej chorobą.
Czym jest cukrzyca typu 2 i dlaczego nazywana jest chorobą cywilizacyjną?
Cukrzyca typu 2 to choroba przewlekła, a na ryzyko jej wystąpienia w największym stopniu wpływają sposób odżywiania się i styl życia. Choroba może być dziedziczona, jej rozwój następuje w wyniku trwającego latami nieprawidłowego stylu życia. Dlatego cukrzyca typu 2 jest zaliczana do chorób cywilizacyjnych. Przed jej postępem mogą ochronić wczesne wykrycie pierwszych objawów oraz zmiany w codziennej diecie.
Na cukrzycę typu 2 chorują przede wszystkim osoby w wieku średnim i starszym. Coraz częściej jednak jest ona diagnozowana również w młodszym wieku.
Cukrzyca ma związek z zaburzoną pracą trzustki, a zwłaszcza z upośledzeniem jej zdolności do regulowania poziomu glukozy (cukru) we krwi. Zdolność trzustki do regulowania poziomu glukozy we krwi może zmieniać się wraz z wiekiem lub też być efektem wieloletnich błędów żywieniowych. Dominują wśród nich przede wszystkim: wysokie spożycie słodyczy, napojów słodzonych, żywności przetworzonej i produktów pszennych oraz nieregularne posiłki. Ryzyko wystąpienia choroby zwiększa też brak aktywności fizycznej.
Najczęstsze przyczyny i czynniki ryzyka cukrzycy typu 2
Czynnikami zwiększającymi ryzyko choroby są m.in.:
- nadwaga i otyłość (BMI ≥25);
- predyspozycje rodzinne do insulinooporności lub cukrzycy;
- nadciśnienie tętnicze (≥140/90 mmHg);
- zaburzenia gospodarki lipidowej (cholesterol ogółem >190mg/dl, LDL >115mg/dl, HDL <40);
- choroby układu sercowo-naczyniowego;
- nieprawidłowa dieta, bogata w cukier i produkty pszenne;
- niska aktywność fizyczna.
Jak zapobiegać cukrzycy? Znaczenie profilaktyki i badań
W zapobieganiu oraz leczeniu cukrzycy niezwykle istotne są dwa czynniki. Pierwszym z nich jest profilaktyka, czyli odpowiednia dieta i ruch. Drugim - regularne wykonywanie badań, które umożliwiają wczesne wykrycie nieprawidłowości w poziomie stężenia glukozy we krwi.
Należy zachować szczególną czujność, jeśli ktoś z bliskich członków rodziny choruje na cukrzycę – np. rodzice lub dziadkowie. Oznacza to bowiem, że można mieć gen predysponujący do jej wystąpienia. Regularne wykonywanie badań pozwala uchwycić stan przedcukrzycowy, w którym poziom glukozy we krwi zaczyna przekraczać normy. Dzięki temu możliwe jest opóźnienie lub zahamowanie choroby.
Natomiast u osób, które mają zdiagnozowaną cukrzycę typu 2, bardzo ważne jest zapobieganie jej rozwojowi i powikłaniom. Pomaga w tym codzienna kontrola poziomu glukozy we krwi i zastosowanie właściwej diety.
Cukrzyca typu 2 potrafi rozwijać się latami, nie dając wyraźnych objawów. Dlatego bardzo ważne jest, żeby regularnie badać poziom glukozy we krwi na czczo. Jest to najprostszy i najbardziej miarodajny sposób na zdiagnozowanie cukrzycy. Istnieje również szereg objawów, które mogą świadczyć o rozwijającej się chorobie.
Jakie są objawy cukrzycy typu 2? Na co zwrócić uwagę?
Objawy cukrzycy typu 2 to:
- zwiększone pragnienie;
- sucha, swędząca skóra;
- przewlekłe zmęczenie;
- zwiększone łaknienie;
- wahania nastroju;
- zaburzenia widzenia.
W razie zaobserwowania u siebie wymienionych objawów lub gdy wyniki badań będą nieprawidłowe, należy jak najszybciej udać do lekarza pierwszego kontaktu. Pomoże on prawidłowo zinterpretować wynik i pokieruje na dalszą diagnostykę.
Nieleczona cukrzyca może prowadzić do trwałych powikłań, takich jak osłabienie odporności, grzybica jamy ustnej i uszkodzenie nerek. Ponadto mogą wystąpić: zespół stopy cukrzycowej, zaburzenia pracy serca oraz pogorszenie wzroku.
Rola diety w leczeniu i profilaktyce cukrzycy typu 2
Sposób, w jaki jest komponowany codzienny jadłospis, ma bezpośredni wpływ na poziom glukozy we krwi. Ważne są takie elementy, jak wybierane produkty spożywcze, skład posiłków i odstępy między posiłkami.
W diecie cukrzyka należy obowiązkowo przestrzegać kilka głównych zasad odżywiania. Należy dbać o regularność posiłków – codziennie powinno się jeść 5 posiłków, w odstępach nie dłuższych niż 4 godziny. Pierwszy posiłek należy spożyć w ciągu godziny od wstania, a ostatni 2–3 godziny przed snem.
Produkty zalecane i zakazane w diecie cukrzycowej
Podstawą diety powinny być węglowodany w formie złożonej, czyli pochodzące z produktów pełnoziarnistych i dlatego trzeba wybierać produkty pełnoziarniste. Są nimi: pieczywo żytnie lub razowe, ryż pełnoziarnisty, kasze gruboziarniste, makarony pełnoziarniste, mąki z pełnego przemiału, płatki owsiane górskie.
Należy unikać spożywania słodyczy – są bogate w cukier lub syrop glukozowy, które wpływają na gwałtowny wzrost poziomu glukozy we krwi. Zwiększają także ryzyko nadwagi i otyłości.
Koniecznie trzeba zastąpić napoje smakowe i soki wodą. Należy codziennie wypijać minimum 1,5 litra wody. Wspomoże ona prawidłową pracę nerek, a także ułatwi utrzymanie stabilnego poziomu glukozy we krwi.
Owoce należy zawsze spożywać w połączeniach – naturalnie występujący w owocach cukier (fruktoza) zwiększa stężenie glukozy we krwi w krótkim czasie od spożycia. Aby obniżyć wzrost poziomu glukozy, jaki następuje po spożyciu owoców, zaleca się jedzenie ich wraz z produktami ograniczającymi szybkie trawienie i wchłanianie cukrów. Te produkty to: nabiał, orzechy, nasiona, kakao.
Dieta powinna zawierać dużo warzyw, najlepiej surowych - są bogate nie tylko w cenne witaminy, ale również w błonnik. Spowalnia on wzrost poziomu glukozy po spożytym posiłku.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak