Witamina B12 a rak wątroby. Co mówią najnowsze badania?

Funkcje witaminy B12 w organizmie

Witamina B12 (inaczej kobalamina) jest dostarczana organizmowi głównie z produktów pochodzenia zwierzęcego. Nie jest ona wytwarzana przez organizm ludzki ani nie występuje w produktach roślinnych. Chociaż niektóre algi (jak spirulina czy chlorella) oraz bakterie również potrafią produkować analogi tej witaminy, są one w formie nieprzyswajalnej przez człowieka.

Witamina B12 jest kluczowa dla wielu funkcji organizmu, takich jak:

1. Produkcja czerwonych krwinek (erytrocytów) w szpiku kostnym.
2. Tworzenie osłonek mielinowych i neuroprzekaźników w układzie nerwowym.
3. Udział w przemianach węglowodanów, tłuszczów i białek, co jest kluczowe dla produkcji energii.
4. Udział w syntezie DNA wraz z kwasem foliowym, co sprzyja podziałowi komórkowemu.

Wpływ na tak ważne obszary działania organizmu sprawia, że naukowcy bacznie przyglądają się kobalaminie. Niewłaściwe poziomy witaminy B12 mogą wskazywać na niepokojące zmiany w organizmie.

Wysokie stężenie witaminy B12 a rak wątroby

W 2022 roku przeprowadzono metaanalizę, aby zweryfikować, co już wiadomo na temat stężenia witaminy B12 a występowaniem nowotworów. W analizowanych sześciu badaniach zauważono współwystępowanie raka wątroby i wysokiego poziomu witaminy B12.

Wątroba jest głównym narządem, który przechowuje i metabolizuje witaminę B12. Gdy komórki wątroby są uszkodzone, witamina B12 jest uwalniana do osocza. Stopień uszkodzenia tkanki wątroby wpływa na stężenie witaminy B12 w osoczu i jest czynnikiem powodującym rozwój nowotworu.

Uszkodzenia tkanki tego narządu mogą być powodowane przez już toczące się procesy nowotworowe. Aczkolwiek, najczęstszymi znanymi przyczynami są:

• Infekcje wirusowe, szczególnie wirusy zapalenia wątroby typu B (HBV) i C (HCV).
• Wieloletnie stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych.
• Nadmierne spożycie alkoholu — przewlekłe picie alkoholu może prowadzić do marskości wątroby.
• Czynniki metaboliczne, takie jak otyłość i cukrzyca, które mogą powodować stłuszczenie wątroby.
• Dieta uboga w błonnik i bogata w tłuszcze nasycone.
• Palenie tytoniu.

Naukowcy stwierdzili, że wcześniejsza suplementacja witaminą B12 nie miała związku z rozwojem raka. Istnieje jednak prawdopodobieństwo, że osoby stosujące suplementację były niedostatecznie zgłaszane w danych z rejestrów zdrowotnych.

6-krotne wyższe ryzyko nowotworu przy podwyższonym poziomie witaminy B12

Inne badanie opublikowane w 2021 roku, przeprowadzone na grupie ponad 9 tysięcy osób, wykazało, że blisko 40% pacjentów z utrzymującym się wysokim poziomem tej witaminy miało zdiagnozowane nowotwory w ciągu 5 lat. W grupie z normalnym lub incydentalnie podwyższonym poziomem witaminy B12 ryzyko to było znacznie niższe. Co więcej, u 22,2% pacjentów rozpoznano przewlekłą chorobę wątroby.

Wysoki poziom stężenia witaminy B12 towarzyszy występowaniu nowotworu wątroby, ale nie jest jego przyczyną. Prowadzi to do postawienia tezy, że witamina B12 może być potencjalnym markerem, który zwiastuje rozwój nowotworu.

Im później zdiagnozowany rak wątroby, tym mniejsza szansa na przeżycie

Późne rozpoznanie raka wątroby wiąże się z niską przeżywalnością. Diagnostyka raka wątroby jest trudna, ponieważ:

• Wczesne stadia choroby często nie dają objawów, lub objawy są niespecyficzne, co może prowadzić do pomyłek z innymi, mniej groźnymi dolegliwościami wątroby.
• Nawet nowoczesne techniki obrazowania, takie jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, nie zawsze potrafią wyraźnie rozróżnić nowotworowe guzy od łagodnych zmian, takich jak guzki regeneracyjne.
• Poziom markera nowotworowego AFP (alfa-fetoproteina) może być podwyższony tylko u niektórych pacjentów z rakiem wątrobowokomórkowym.

Kontynuowanie badań nad witaminą B12 i jej związkami z nowotworami może poprawić wczesną diagnostykę nowotworu. Stąd tak ważne jest kontynuowanie badań.

Rak wątroby w Polsce – statystyka

Według najświeższego raportu Nowotwory złośliwe w Polsce w 2022 roku, nowotwór usytuowany w wątrobie był częściej diagnozowano u mężczyzn – 993 niż u kobiet – 609 przypadków. Jako powód zgonu został przypisany 1222 mężczyznom, co uplasowało go na 10 pozycji wśród nowotworowych przyczyn zgonu u mężczyzn. W tym samym czasie na raka wątroby zmarło 793 kobiet.

Źródła:

• Persistent elevation of plasma vitamin B12 is strongly associated with solid cancer, dostęp dn. 29.06.2025 r. https://www.nature.com/articles/s41598-021-92945-y#Sec9
• High Plasma Vitamin B12 and Cancer in Human Studies: A Scoping Review to Judge Causality and Alternative Explanations, dn. 29.06.2025 r. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9658086/#sec1-nutrients-14-04476
• Nowotwory złośliwe w Polsce w 2022 roku dostęp dn. 29.06.2025 r. https://onkologia.org.pl/sites/default/files/publications/2025-02/Nowotwory_2022.pdf

Powiązane

Iga Leszczyńska

Jednolite standardy żywienia w szpitalach 2025. Projekt Ministerstwa Zdrowia [Konsultacje do 15 lipca 2025 r.]

Ewa Kranz

Sposoby na komary. Jak unikać ukąszeń, jak złagodzić skutki, a kiedy niezbędna jest pomoc lekarza

Paula Nowak

L4. Kto może przeprowadzić kontrolę?

Zapisz się na newsletter

Chcesz wiedzieć jak dbać o swoje zdrowie? Chcesz uniknąć błędów żywieniowych? Być na czasie z najnowszymi zmianami w przepisach prawa medycznego, farmaceutycznego i praw pacjenta? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.

Zapoznałam/łem się z treścią regulaminu i akceptuję jego postanowienia

Zaznacz wymagane zgody

Zapisz się

Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich

Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

Coś poszło nie tak

Spróbuj ponownie