Spis treści
Kolagen sprawia, że skóra zachowuje elastyczność i jędrność, a stawy – płynność ruchu. Z wiekiem naturalna produkcja kolagenu maleje, przez co dbanie o jego odpowiedni poziom staje się podstawą profilaktyki przeciwstarzeniowej i wspierania układu ruchu.
Czym jest kolagen i dlaczego jest tak ważny?
Kolagen to grupa białek fibrylarnych, składających się z trzech splecionych łańcuchów aminokwasów, przede wszystkim glicyny, proliny i hydroksyproliny. W organizmie występuje kilkanaście typów kolagenu – najwięcej jest kolagenu typu I (skóra, ścięgna, kości), typu II (chrząstka stawowa) oraz typu III (ściany naczyń krwionośnych, tkanki miękkie). To właśnie struktura i właściwości fizyczne tych włókien odpowiadają za wytrzymałość tkanek, sprężystość skóry i odporność na uszkodzenia mechaniczne.
Odpowiedni poziom kolagenu to także wsparcie dla układu kostno-stawowego. Chroni chrząstkę stawową przed tarciem i urazami, a w kościach działa jak "cement", łączący kryształy hydroksyapatytu. Dlatego niedobór czy nadmierne niszczenie kolagenu może prowadzić do bólu stawów, sztywności, a nawet osteoporozy.
Jak powstaje kolagen w organizmie?
Proces syntezy kolagenu zachodzi w komórkach fibroblastów. To one wytwarzają prokolagen, czyli prekursor kolagenu. Etapem kluczowym jest hydroksylacja reszt prolinowych i lizynowych, wymagająca witaminy C jako kofaktora enzymów. Następnie cząsteczki prokolagenu łączą się w bardziej zaawansowane struktury tropokolagenu i upakowują w włókna. Cały proces zależy od dostępności aminokwasów, witamin (C, A, E) oraz minerałów takich jak cynk i miedź.
Tych 5 rzeczy niszczy kolagen w organizmie
Choć organizm cały czas wytwarza nowe włókna kolagenowe, wiele czynników przyspiesza ich degradację. Są to:
1. Promieniowanie UV
Nadmierna ekspozycja na słońce prowadzi do aktywacji enzymów zwanych metaloproteinazami, które rozkładają kolagen w skórze. Skutkiem są drobne zmarszczki, utrata jędrności i przebarwienia.
2. Wolne rodniki
Zanieczyszczenie powietrza, palenie tytoniu czy dieta bogata w przetworzone tłuszcze sprzyjają powstawaniu reaktywnych form tlenu. Uszkadzają one zarówno włókna kolagenowe, jak i komórki je produkujące.
3. Przewlekły stres i wysoki poziom kortyzolu
Hormony stresu wpływają na spadek syntezy kolagenu i zaburzają regenerację tkanek. Długotrwały stres przyspiesza starzenie się skóry i stawów.
4. Cukrzyca i wysoki poziom glukozy
Nadmiar cukru we krwi prowadzi do glikacji białek, w tym kolagenu. Powstałe związki zaawansowanej glikacji (AGEs) usztywniają włókna, zmniejszając elastyczność skóry i funkcję stawów.
5. Niedobory żywieniowe
Brak witaminy C, cynku, miedzi czy aminokwasów ogranicza prawidłową syntezę prokolagenu. Dieta uboga w warzywa, owoce i źródła białka zwierzęcego sprzyja deficytom kolagenu.
Jak wspierać prawidłowy poziom kolagenu?
Aby zminimalizować utratę kolagenu, warto wprowadzić kilka nawyków. Wśród nich istotne są przede wszystkim:
- Ochrona przeciwsłoneczna
Codzienne stosowanie kremów z filtrem UV pomaga chronić włókna kolagenowe przed degradacją. - Zawartość antyoksydantów w diecie
Owoce jagodowe, warzywa liściaste, orzechy i nasiona to źródła witamin A, C, E oraz polifenoli, które neutralizują wolne rodniki. - Suplementacja i odżywianie
Kolagen w formie hydrolizatu, witamina C, cynk i miedź wspierają fizjologiczną syntezę białka. Warto sięgać po rosół na kościach, galaretki na bazie naturalnego kolagenu czy napoje kolagenowe. - Redukcja stresu
Ćwiczenia relaksacyjne, medytacja czy regularny sen sprzyjają równowadze hormonalnej i regeneracji tkanek. - Aktywność fizyczna
Umiarkowany wysiłek fizyczny pobudza fibroblasty do produkcji kolagenu i poprawia mikrokrążenie w skórze oraz stawach.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak