Spis treści
- Problemy żołądkowo-jelitowe: ile czasu upływa od zakażenia do wystąpienia objawów choroby
- Problemy żołądkowo-jelitowe: jak przebiega typowa infekcja?
- Problemy żołądkowo-jelitowe: co powinniśmy jeść i pić w przypadku zachorowania
- Które leki pomagają na problemy żołądkowo-jelitowe
- Problemy żołądkowo-jelitowe: jak wysokie jest ryzyko zarażenia się od domowników
- Problemy żołądkowo-jelitowe: kiedy należy udać się do lekarza?
- Szczepienia przeciw problemom żołądkowo-jelitowym
Zacznijmy od dobrych wiadomości: w naszych szerokościach geograficznych większość chorób układu pokarmowego powoduje nieprzyjemne godziny i dni spędzone w toalecie, ale te objawy zwykle po pewnym czasie ustępują samoistnie.
Jednak osoby bardzo młode, starsze lub chore są bardziej narażone na utratę zbyt dużej ilości płynów z powodu biegunki i nudności. Może to być nie tylko nieprzyjemne, ale i niebezpieczne. W większości przypadków ostre infekcje żołądkowo-jelitowe są wywoływane przez wirusy, rzadziej przez bakterie.
Norowirusy są najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia żołądka i jelit.
Rotawirusy atakują głównie niemowlęta i małe dzieci. Ryzyko zachorowania jest zróżnicowane w zależności od pory roku: infekcje norowirusowe pustoszą przedszkola, szkoły i żłobki, szczególnie w chłodniejszych miesiącach.
Rotawirusy osiągają szczyt zachorowań od lutego do kwietnia.
Latem, gdy robi się cieplej, częściej zdarzają się przypadki zakażeń pokarmowych wywołanych przez bakterie takie jak Campylobacter czy Salmonella.
Po prostu tiramisu nie powinno się zostawiać na słońcu przez całe popołudnie, a surowego kurczaka przygotowanego do grillowania nie należy dotykać tymi samymi szczypcami, co zdjętego z rusztu.
Problemy żołądkowo-jelitowe: ile czasu upływa od zakażenia do wystąpienia objawów choroby
Zależy to od patogenu. W przypadku norowirusa pierwsze objawy mogą pojawić się już po sześciu godzinach, ale mogą również wystąpić po 48 godzinach. W przypadku rotawirusa okres inkubacji wynosi od jednego do trzech dni. W przypadku Campylobacter objawy pojawiają się zazwyczaj po dwóch, pięciu dniach.
Problemy żołądkowo-jelitowe: jak przebiega typowa infekcja?
Choroby często zaczynają się od nagłej, silnej biegunki lub gwałtownych wymiotów.
Osoby zakażone wirusem częściej cierpią na wodnistą biegunkę.
Z kolei infekcje bakteryjne częściej prowadzą do gorączki i wyczerpania.
Objawy zazwyczaj ustępują w ciągu kilku godzin lub dni: w przypadku zakażeń norowirusem biegunka i wymioty zazwyczaj ustępują po 12 maksymalnie 48 godzinach, natomiast w przypadku zakażeń rotawirusem może to potrwać od dwóch do sześciu dni.
Zakażenia bakterią Campylobacter zazwyczaj powoduje objawy przez tydzień, a czasem nawet dłużej.
Jednorazowe pójście do toalety z powodu biegunki niekoniecznie oznacza chorobę przewodu pokarmowego. Eksperci definiują ostre zapalenie żołądka i jelit dopiero po wystąpieniu co najmniej trzech bardzo miękkich lub płynnych stolców w ciągu 24 godzin. U dzieci biegunkę uznaje się za przewlekłą po dwóch tygodniach a u dorosłych po czterech tygodniach.
Problemy żołądkowo-jelitowe: dlaczego pojawia się biegunka?
Patogeny lub ich toksyny atakują błonę śluzową jelit, przez co organizm nie jest już w stanie wchłonąć wystarczającej ilości wody i soli z miąższu pokarmowego.
Kał pozostaje płynny podczas przechodzenia przez jelita – reszta jest znana. Patogeny powodują zwiększone wydalanie wody i zwiększoną motorykę jelit. Czasami stolec przybiera wtedy kolor zielony lub żółty, w zależności od tego, czy wydalana jest większa, czy mniejsza ilość żółci.
Problemy żołądkowo-jelitowe: co powinniśmy jeść i pić w przypadku zachorowania
Najważniejsze jest uzupełnienie utraconych płynów, soli i cukrów.
Zdrowi dorośli, w łagodnych przypadkach, mogą pić rozcieńczone soki owocowe lub słodzoną herbatę, powinni również zjeść coś słonego.
Dla małych dzieci, osób starszych i osób z ciężkimi objawami eksperci zalecają do picia specjalne roztwory dostępne w aptekach.
Poza kilkoma wyjątkami, w kwestii jedzenia i picia obowiązuje następująca zasada: dozwolone jest to, na co mamy ochotę.
W wytycznych medycznych stwierdzono, że nie zaleca się żadnej konkretnej diety. Jednak czyste soki owocowe, woda z kranu lub napoje gazowane nie są odpowiednie do nawadniania, ponieważ zawierają zbyt dużo cukru i zbyt mało elektrolitów.
Osoby z biegunką powinny ich unikać. Niektórzy lekarze twierdzą, że w ciężkich przypadkach zapalenia żołądka i jelit może być wskazane unikanie produktów mlecznych ze względu na zawartość laktozy
Które leki pomagają na problemy żołądkowo-jelitowe
Z reguły nie ma potrzeby stosowania żadnych leków – poza roztworami elektrolitowymi – przynajmniej w przypadku zakażeń norowirusami i rotawirusami.
Jednak w przypadkach silnych wymiotów dorośli mogą przez krótki czas przyjmować leki przeciwwymiotne – na przykład zawierające substancje czynne metoklopramid lub ondansetron.
W przypadku silnej biegunki dorośli mogą również stosować leki zawierające loperamid, który hamuje wypróżnienia, a tym samym łagodzi biegunkę. Nie należy go jednak stosować dłużej niż 48 godzin i tylko wtedy, gdy u chorego nie występuje gorączka ani krew w stolcu.
Nie ma żadnych naukowo udowodnionych korzyści ze stosowania innych leków przeciwbiegunkowych, np. tabletek z węglem aktywnym, dlatego też według zaleceń medycznych odradza się ich stosowanie.
Problemy żołądkowo-jelitowe: jak wysokie jest ryzyko zarażenia się od domowników
Bądźmy szczerzy: szczególnie w przypadku norowirusa niezwykle trudno jest uniknąć zarażenia.
Fartuchy ochronne i maseczki mogą być przydatne w szpitalu, ale nie w domu. Zwłaszcza gdy opiekujemy się chorym dzieckiem.
Wystarczy od dziesięciu do stu cząsteczek norowirusa, aby kogoś zarazić. Sam mililitr wymiocin zawiera średnio 41 000 kopii wirusa. Niemniej jednak istnieją sposoby na zmniejszenie ryzyka infekcji.
Co możemy zrobić, aby się chronić?
Drobnoustroje żołądkowo-jelitowe często przenoszą się drogą kontaktową. Dzieje się tak na przykład, gdy drobne cząsteczki kału lub wymiocin, zawierające patogeny, przyklejają się do palców po zdjęciu brudnej pościeli i lądują na klamce. Obrzydliwe, ale prawdziwe: może to spowodować chorobę u osoby, która użyje klamki – nawet kilka dni później – i dotknie ust.
Eksperci nazywają to infekcją fekalno-oralną.
Najlepszą ochroną przed zakażeniami kontaktowymi jest dokładne mycie rąk, zwłaszcza przed jedzeniem. Ręce należy myć mydłem i ciepłą, bieżącą wodą, a następnie dokładnie osuszyć. Osoby chore powinny używać własnych ręczników i nie przygotowywać posiłków dla innych.
Norowirusy mogą być również przenoszone drogą kropelkową. Dokładna wentylacja, w razie potrzeby połączona z noszeniem maseczek, może pomóc. Pościel, ręczniki i myjki należy prać w temperaturze co najmniej 60 stopni Celsjusza. Zmywarkę do naczyń należy ustawić na najwyższą temperaturę.
Uwaga: Nawet po ustąpieniu nudności, wymiotów i biegunki, osoby zakażone nadal wydalają patogeny. Rotawirusy mogą pozostawać w stolcu przez osiem dni po ustąpieniu objawów, a norowirusy – nawet do 14 dni.
Problemy żołądkowo-jelitowe: kiedy należy udać się do lekarza?
Wodniste stolce powodują utratę dużej ilości płynów i soli w krótkim czasie.
Silna i długotrwała biegunka może być szczególnie niebezpieczna dla dzieci, osób starszych i przewlekle chorych. Zawroty głowy i problemy z krążeniem to objawy ostrzegawcze; w przypadku ich wystąpienia należy skonsultować się z lekarzem.
Inne objawy niebezpiecznej utraty płynów to przyspieszony oddech i bicie serca, zapadnięta twarz oraz ciemny mocz.
Dorośli powinni udać się do lekarza, jeśli:
- objawy nie ustąpiły po 48 godzinach;
- występuje wysoka gorączka;
- stolec jest krwawy lub zawiera śluz;
- pojawia się silny ból.
Niemowlęta i małe dzieci do drugiego roku życia są narażone na niebezpieczne odwodnienie w ciągu zaledwie kilku godzin, jeśli jednocześnie cierpią na silną biegunkę i wymioty.
W przypadku silnej biegunki, jeśli wystąpią poniższe objawy ostrzegawcze, rodzice powinni zabrać dziecko do lekarza:
- dziecko ma mniej niż trzy miesiące lub waży mniej niż osiem kilogramów;
- dolegliwościom żołądkowo-jelitowym towarzyszy gorączka (od 38 stopni Celsjusza u niemowląt do trzeciego miesiąca życia, od 39 stopni Celsjusza u dzieci starszych (od trzeciego miesiąca do trzeciego roku życia);
- dzieci cierpią na choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, choroby nerek lub serca;
- dzieci wymiotują wielokrotnie, więcej niż dwa razy w ciągu 24 godzin;
- występuje krwawa biegunka;biegunka trwa dłużej niż siedem dni.
Szczepienia przeciw problemom żołądkowo-jelitowym
Istnieje wielodawkowa doustna szczepionka przeciwko rotawirusom, zalecana dla wszystkich niemowląt poniżej szóstego miesiąca życia.
Najlepiej rozpocząć jej podawanie w wieku dwunastu tygodni. Obecnie nie ma szczepionki przeciwko norowirusom, ale firmy farmaceutyczne pracują nad nią.
Problemy żołądkowo-jelitowe: czy po przebyciu infekcji jesteśmy chronieni przed ponownym zachorowaniem?
Zależy to od patogenu. Prawie wszyscy dorośli posiadają przeciwciała przeciwko rotawirusom. Rodzice często zarażają się od swoich dzieci, ale objawy się u nich nie rozwijają. Liczba przypadków objawowych ponownie wzrasta po 60 roku życia.
W przypadku norowirusa około jedna piąta osób ma to szczęście, że jest chroniona przed najpowszechniejszym wariantem patogenu dzięki mutacji genetycznej. U pozostałych osób po zakażeniu rozwija się jedynie krótkotrwała odporność, przez co zachorowania mogą wielokrotnie nawracać.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak