
Spis treści
Konsultant krajowy i wojewódzki – na czym polega ta funkcja?
Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 6.11.2008 r. o konsultantach w ochronie zdrowia – konsultantem może być osoba, która posiada tytuł specjalisty w danej dziedzinie medycyny, farmacji lub innej dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia, a w przypadku braku specjalisty w danej dziedzinie – w dziedzinie pokrewnej, oraz która daje rękojmię należytego i bezstronnego wykonywania zadań konsultanta. Nie można łączyć funkcji konsultanta krajowego i konsultanta wojewódzkiego, ale ta sama osoba może pełnić funkcję konsultanta wojewódzkiego w tej samej dziedzinie, w innym województwie. Niedopuszczalne jest również pełnienie funkcji konsultanta krajowego jednocześnie w kilku dziedzinach medycyny, farmacji lub innych dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia.
Konsultant krajowy powoływany jest przez ministra zdrowia, spośród specjalistów z poszczególnych dziedzin medycyny, farmacji oraz innych dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia. Kandydaci do pełnienia funkcji konsultanta krajowego, mogą być – na wniosek ministra zdrowia – przedstawiani przez:
- stowarzyszenia, będące zgodnie z postanowieniami ich statutów – towarzystwami naukowymi o zasięgu krajowym, zrzeszającymi specjalistów w danej dziedzinie medycyny, farmacji lub innej dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia,
- w przypadku braku ww. stowarzyszeń – stowarzyszenia, będące zgodnie z postanowieniami ich statutów – towarzystwami naukowymi o zasięgu krajowym, zrzeszającymi specjalistów w dziedzinie pokrewnej do dziedziny, w której ma być powołany konsultant krajowy lub
- właściwe krajowe samorządy zawodowe w ochronie zdrowia.
Konsultant wojewódzki natomiast, powoływany jest – spośród specjalistów z poszczególnych dziedzin medycyny, farmacji oraz innych dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia – przez wojewodę, w porozumieniu z ministrem zdrowia. Wojewoda albo właściwi wojewodowie (jeżeli dany konsultant wojewódzki ma działać na obszarze kilku województw) w porozumieniu z właściwym konsultantem krajowym – przedstawiają ministrowi zdrowia kandydata na konsultanta wojewódzkiego, po zasięgnięciu opinii właściwych okręgowych samorządów zawodów medycznych.
Kadencja konsultanta trwa 5 lat, a do jego zadań należy m.in.:
- opiniowanie, doradzanie i prowadzenie kontroli dla organów administracji rządowej, podmiotów tworzących w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Rzecznika Praw Pacjenta,
- prowadzenie nadzoru nad merytoryczną stroną doskonalenia zawodowego i szkolenia specjalizacyjnego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne lub inne zawody mające zastosowanie w ochronie zdrowia,
- uczestniczenie w pracach komisji i zespołów powoływanych w celu realizacji polityki zdrowotnej,
- sporządzanie opinii dotyczących doskonalenia zawodowego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne lub inne zawody mające zastosowanie w ochronie zdrowia oraz
- sporządzanie opinii dotyczących realizacji szkolenia podyplomowego i specjalizacyjnego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne lub inne zawody mające zastosowanie w ochronie zdrowia oraz sprawowanie nadzoru nad ich merytoryczną realizacją.
Aktualne wynagrodzenie konsultantów krajowych i wojewódzkich
Działalność konsultantów jest finansowana z budżetu państwa. W przypadku konsultantów krajowych – ze środków pozostających w dyspozycji ministra zdrowia, a w przypadku konsultantów wojewódzkich – w dyspozycji właściwego wojewody lub wojewodów (jeżeli konsultant działa na obszarze kilku województw).
Minister zdrowia oraz odpowiednio – wojewodowie, zawierają corocznie, z powołanymi przez siebie konsultantami, umowy cywilnoprawne na dany rok pełnienia przez nich funkcji, ustalając w nich – w szczególności – wysokość wynagrodzenia, termin oraz sposób jego wypłaty.
Wysokość maksymalnego wynagrodzenia konsultantów krajowych i wojewódzkich określana jest przez Radę Ministrów, w drodze rozporządzenia. Aktualnie obowiązującym w tym zakresie aktem normatywnym, jest – rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1.06.2011 r. w sprawie wysokości maksymalnego wynagrodzenia konsultantów krajowych i wojewódzkich, które zostało zmienione rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29.11.2024 r. w sprawie wysokości maksymalnego wynagrodzenia konsultantów krajowych i wojewódzkich.
Celem zróżnicowania wynagrodzeń konsultantów z uwagi na poszczególne specjalności i zakres oraz wagę wykonywanych przez nich zadań, ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie podziału konsultantów, poprzez określenie 3 progów wynagrodzeń:
- pierwszy próg z najwyższym wynagrodzeniem – dla konsultantów krajowych i odpowiednio – wojewódzkich w dziedzinach priorytetowych medycyny określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 27.12.2022 r. w sprawie określenia priorytetowych dziedzin medycyny (do których zaliczane są m.in. anestezjologia, chirurgia, hematologia, kardiologia dziecięca, medycyna rodzinna czy onkologia),
- drugi próg – dla konsultantów krajowych i odpowiednio – wojewódzkich w pozostałych dziedzinach lekarskich i lekarsko-dentystycznych, określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 4.05.2023 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów, z wyłączeniem priorytetowych dziedzin medycyny oraz
- trzeci próg – dla konsulatów krajowych i odpowiednio – wojewódzkich w dziedzinie fizjoterapii, pielęgniarstwa i położnictwa, farmacji oraz w innych dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia.
I tak:
- konsultantom krajowym w dziedzinach priorytetowych medycyny – przysługuje wynagrodzenie roczne w wysokości nie wyższej niż 26 000 zł,
- konsultantom krajowym w pozostałych dziedzinach lekarskich i lekarsko-dentystycznych (z wyłączeniem priorytetowych dziedzin medycyny) – przysługuje wynagrodzenie roczne w wysokości nie wyższej niż 22 000 zł, a
- konsultantom krajowym w dziedzinie fizjoterapii, pielęgniarstwa i położnictwa, farmacji oraz w innych dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia – przysługuje wynagrodzenie roczne w wysokości nie wyższej niż 19 000 zł,
natomiast:
- konsultantom wojewódzkim w dziedzinach priorytetowych medycyny – przysługuje wynagrodzenie roczne w wysokości nie wyższej niż 13 000 zł,
- konsultantom wojewódzkim w pozostałych dziedzinach lekarskich i lekarsko-dentystycznych (z wyłączeniem priorytetowych dziedzin medycyny) – przysługuje wynagrodzenie roczne w wysokości nie wyższej niż 11 000 zł, a
- konsultantom wojewódzkim w dziedzinie fizjoterapii, pielęgniarstwa i położnictwa, farmacji oraz w innych dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia – przysługuje wynagrodzenie roczne w wysokości nie wyższej niż 9 500 zł.
Zgodnie z powyższym – najwyższe wynagrodzenie zostało przyznane konsultantom krajowym i konsultantom wojewódzkim w dziedzinach priorytetowych, w związku z największą ilością obowiązków wynikających z pełnionych przez nich funkcji oraz celem podkreślenia ważności tych dziedzin dla prawidłowego funkcjonowania systemu zdrowia. Zróżnicowanie wynagrodzenia dla konsultantów krajowych w dziedzinach lekarskich i lekarsko-dentystycznych względem pozostałych dziedzin, wynika natomiast w szczególności z dodatkowych obowiązków związanych ze sprawozdawczością zapotrzebowania na zasoby kadrowe, które składane są przez tych konsultantów dwa razy do roku na 45 dni przed postępowaniem specjalizacyjnym.
Po ponad 13 latach – niemal dwukrotna podwyżka maksymalnego wynagrodzenia konsultantów
Powyższe, maksymalne roczne stawki wynagrodzenia krajowych i wojewódzkich konsultantów medycznych, zostały wprowadzone rozporządzeniem z dnia 29.11.2024 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie wysokości maksymalnego wynagrodzenia konsultantów krajowych i wojewódzkich i obowiązują od 1 stycznia 2025 r. W związku z ww. nowelizacją – w bieżącym roku, Minister Zdrowia mógł zawrzeć z konsultantami krajowymi aneksy do umów, które zwiększałyby ich wynagrodzenia (do wysokości nieprzekraczających ww. maksymalnych stawek). Decyzje dotyczące zawierania aneksów zwiększających wynagrodzenia z konsultantami wojewódzkimi – należały natomiast do poszczególnych wojewodów.
Dla porównania – do końca 2024 r. – najwyższe wynagrodzenie roczne, jakie mógł otrzymać konsultant krajowy w dziedzinie:
- medycyny określonej jako podstawowa w wykazie specjalności lekarskich i lekarsko-dentystycznych,
- farmacji lub
- pielęgniarstwa i położnictwa
opiewało na zaledwie 15 312 zł. Jest to zatem niemal dwukrotna podwyżka.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 6.11.2008 r. o konsultantach w ochronie zdrowia (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 254)
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1.06.2011 r. w sprawie wysokości maksymalnego wynagrodzenia konsultantów krajowych i wojewódzkich (Dz.U. z 2011 r., nr 129, poz. 736 z późn. zm.)
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29.11.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości maksymalnego wynagrodzenia konsultantów krajowych i wojewódzkich (Dz.U. z 2024 r., poz. 1794)
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27.12.2022 r. w sprawie określenia priorytetowych dziedzin medycyny (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 791)
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 4.05.2023 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów (Dz.U. z 2023 r., poz. 975)