Spis treści
Czym jest kacheksja?
Kacheksja to zespół wieloczynnikowych zaburzeń metabolicznych, będących objawem ciężkiej choroby, prowadzący do trwałej i postępującej utraty masy mięśniowej (z utratą lub bez utraty tkanki tłuszczowej), którym towarzyszy przewlekły stan zapalny. Spadek wagi w kacheksji następuje mimo odpowiedniej lub nawet zwiększonej podaży kalorii.
W odróżnieniu od zwykłej utraty wagi (np. z powodu restrykcji kalorycznych), gdzie ciało traci głównie tłuszcz, a proces jest kontrolowany i nie skutkuje wyniszczeniem organizmu, kacheksję bardzo trudno odwrócić. Głównym powodem jest niepoddawanie się standardowemu leczeniu dietetycznemu. Zwiększenie podaży kalorii i białka nie jest wystarczające, ponieważ organizm osoby z kacheksją często nie ma zdolności efektywnego wykorzystania dostarczonych składników odżywczych.
Kacheksja nie tylko towarzyszy przewlekłym chorobom nowotworowym
Kacheksja najczęściej występuje przy przewlekłych chorobach nowotworowych, zwłaszcza dotyczących przewodu pokarmowego (rak trzustki, żołądka, przełyku), płuc oraz okrężnicy. Według badań, kacheksja dotyczy około 80% pacjentów z rakiem trzustki i żołądka oraz około 60% pacjentów z nowotworami płuc, okrężnicy i gruczołu krokowego. Choroby takie jak chłoniaki nieziarnicze, nowotwory regionu głowy i szyi także mogą ją powodować, choć rzadziej występuje przy mięsakach, raku piersi i nowotworach hematologicznych.
Poza nowotworami, kacheksja występuje również w przebiegu innych przewlekłych chorób zapalnych i wyniszczających, takich jak przewlekła niewydolność serca, przewlekła niewydolność nerek oraz choroby zakaźne, np. AIDS. Kacheksja sercowa jest charakterystyczna dla zaawansowanej niewydolności serca związanej z zaburzeniami metabolicznymi i stanem zapalnym.
Typowe objawy kacheksji
Osoby cierpiące na kacheksję mają typowe objawy dla osób z zaburzeniami odżywiania. Są to:
- znaczący i nieintencjonalny spadek masy ciała (zwykle powyżej 5% w ciągu kilku miesięcy),
- utrata siły mięśniowej i wyczerpanie organizmu,
- brak apetytu,
- zaburzenia gospodarki białkowej i energetycznej,
- niedokrwistość, przewlekłe zmęczenie, osłabienie, pogorszenie stanu sprawności i ogólnego wyglądu pacjenta (blada, przesuszona skóra, zanik mięśni),
- zaburzenia nastroju, takie jak depresja i wycofanie z życia społecznego.
Dlaczego ludzie z większą masą mięśniową szybciej wychodzą z chorób zagrożonych kacheksją?
Regularny trening siłowy i odpowiednia dieta jeszcze przed zachorowaniem to najlepszy sposób na „kapitał” mięśniowy, który może ułatwić walkę z ciężkimi chorobami w przyszłości. Posiadanie większej masy mięśniowej może przynieść pewną przewagę w procesie zdrowienia i powrotu do sprawności. Większa masa mięśniowa to „rezerwa” metaboliczna – osoby z lepiej rozwiniętą muskulaturą mają większe zapasy białka mięśniowego. Oznacza to, że faza utraty mięśni (wyniszczenia) może u nich przebiegać wolniej i skutki funkcjonalne pojawią się później w porównaniu do osób szczupłych lub z niską masą mięśniową.
Większa masa mięśniowa nie chroni całkowicie przed kacheksją ani nie gwarantuje pełnego powrotu do zdrowia. Ale w połączeniu z wcześnie wdrażanymi kompleksowym działaniem: żywieniowym, rehabilitacyjnym (aktywność fizyczna) i leczenie choroby podstawowej zapobiegają rozwojowi pełnoobjawowej kacheksji.
Z praktycznego punktu widzenia, każdy pacjent onkologiczny lub przewlekle chory powinien mieć oceniany stan odżywienia od momentu diagnozy, a interwencje dietetyczne powinny być spersonalizowane i wprowadzane możliwie wcześnie.
Jak zmierzyć swoją masę mięśniową?
Najprostszym i najczęściej stosowanym sposobem zmierzenia swojej masy mięśniowej jest wykonanie analizy składu ciała metodą bioimpedancji elektrycznej, np. na specjalnych wagach lub profesjonalnych analizatorach składu ciała. Metoda ta polega na pomiarze oporu elektrycznego tkanek organizmu – mięśnie zawierają dużo wody i przewodzą prąd lepiej niż tłuszcz, co pozwala urządzeniu obliczyć ilość masy mięśniowej. Badanie jest nieinwazyjne, trwa tylko minutę i jest dostępne w wielu siłowniach, poradniach dietetycznych oraz placówkach medycznych.
Aby uzyskać wiarygodny wynik pomiaru masy mięśniowej:
- badanie należy wykonywać na czczo (najlepiej rano),
- nie wykonywać intensywnego wysiłku fizycznego dzień przed pomiarem,
- unikać spożywania alkoholu i kofeiny przed badaniem,
- rekomendowane jest powtarzanie pomiaru zawsze o tej samej porze dnia.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak