Spis treści
Zespół jelita drażliwego to jedno z najczęstszych zaburzeń czynnościowych układu pokarmowego. Choć nie powoduje trwałych zmian w organizmie, znacznie pogarsza komfort życia – objawy takie jak bóle brzucha, wzdęcia, biegunki czy zaparcia mogą występować latami i często pozostają niezdiagnozowane.
Wielu pacjentów z IBS zauważa pogorszenie objawów po spożyciu glutenu. Ale czy rzeczywiście to gluten odpowiada za nasilenie dolegliwości? Badacze z kanadyjskiego Uniwersytetu McMaster przeprowadzili eksperyment, który podważa powszechnie przyjętą opinię i wskazuje, że w grę może wchodzić tzw. efekt nocebo.
Czym jest zespół jelita drażliwego (IBS)?
Zespół jelita drażliwego (IBS, ang. irritable bowel syndrome) jest jednym z najczęstszych zaburzeń czynnościowych jelit – cierpi na niego prawie 4 proc. ludzi na całym świecie, przy czym skala występowania różni się między kontynentami i państwami, wynosząc od 1 do 25 proc.
Jest to przewlekła choroba przewodu pokarmowego o charakterze czynnościowym. Nawracające zaburzenia pracy jelit i ich nadreaktywność nie są związane ze zmianami organicznymi lub biochemicznymi w organizmie. Zdaniem specjalistów pomimo dokuczliwych objawów (bóle brzucha, wzdęcia, biegunki i zaparcia) wiele przypadków pozostaje niezdiagnozowanych, gdyż chorzy często nie szukają pomocy medycznej.
Mechanizm IBS jest nieznany, jednak wiele osób z tą chorobą uważa, że ich objawy nasila spożywanie glutenu występującego w pszenicy, jęczmieniu i życie.
Przełomowe badanie naukowców z Kanady
Premysl Bercik z Uniwersytetu McMaster w Kanadzie wraz ze współpracownikami przebadał 28 osób z IBS, które stwierdziły poprawę po zastosowaniu diety bezglutenowej.
Naukowcy poprosili uczestników o stosowanie diety bezglutenowej przez trzy tygodnie, po czym ocenili nasilenie objawów w skali od 0 do 500, ze średnią oceną 183.
Następnie losowo przydzielili uczestnikom spożywanie każdego dnia jednego z trzech rodzajów batoników zbożowych, które wyglądały i smakowały tak samo. Jeden z batoników zawierał pszenicę, drugi sam gluten (bez innych składników pszenicy), a trzeci był wolny od obu składników. Dawka glutenu w pierwszych dwóch batonach odpowiadała czterem kromkom chleba. Uczestnikom powiedziano, że batony mogą pogorszyć ich objawy, ale nie poinformowano, które zawierają jakie składniki. Tydzień później uczestnicy ocenili nasilenie swoich objawów, a następnie powrócili do diety bezglutenowej na dwa tygodnie, aby odwrócić skutki działania batoników.
Eksperyment powtórzono jeszcze dwukrotnie, tak aby każdy z uczestników zjadł wszystkie trzy rodzaje batoników.
Zaskakujące wyniki: gluten, pszenica... a może siła sugestii?
Po batonikach nie zawierających glutenu ośmiu uczestników zgłosiło pogorszenie objawów o 50 punktów – poziom zmiany, który lekarze uważają za znaczący. Pogorszenie wystąpiło również u 10 uczestników po spożyciu batoników wyłącznie bezglutenowych i u 11 po spożyciu batoników pszennych.
Chociaż gluten i pszenica są prawdopodobnie rzeczywistymi czynnikami wyzwalającymi objawy u niektórych osób z IBS, zdaniem Bercika wyniki sugerują, że na innych wpływa efekt nocebo – oczekiwanie pogorszenia objawów powoduje ich faktyczne wystąpienie.
Próbki kału pobrane od uczestników wykazały również, że niektórzy nie zjadali batoników zgodnie z instrukcją. Może to oznaczać, że nie spożywali wystarczającej ilości glutenu lub pszenicy, aby te składniki mogły znacząco wpływać na ich jelita.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak