Spis treści
Ostre uszkodzenie nerek – poważny i częsty problem
Ostre uszkodzenie nerek (AKI) to nagła utrata zdolności nerek do filtrowania krwi. Choroba może stanowić zagrożenie życia, a także zwiększa ryzyko rozwoju przewlekłej niewydolności nerek. AKI często występuje po ciężkich stanach, takich jak sepsa, operacje serca czy inne poważne zabiegi chirurgiczne. Szacuje się, że ponad połowa pacjentów oddziałów intensywnej terapii doświadcza tego powikłania. Obecnie nie istnieją zatwierdzone leki, które skutecznie leczyłyby tę chorobę.
Ceramidy – tłuszcze, które niszczą mitochondria
Zespół kierowany przez prof. Scotta Summersa odkrył, że cząsteczki tłuszczowe zwane ceramidami odpowiadają za inicjację AKI, uszkadzając mitochondria – struktury komórkowe produkujące energię. Gdy ceramidów jest zbyt dużo, mitochondria ulegają deformacji i przestają prawidłowo działać, co prowadzi do obumarcia komórek nerkowych.
Naukowcy wykazali również, że poziom ceramidów gwałtownie rośnie po uszkodzeniu nerek – zarówno u myszy, jak i w ludzkim moczu. Może to oznaczać, że ceramidy staną się w przyszłości wczesnym biomarkerem AKI, pozwalającym lekarzom szybko identyfikować pacjentów szczególnie narażonych, np. przed operacjami wysokiego ryzyka.
– Poziomy ceramidów rosną proporcjonalnie do ciężkości uszkodzenia. Im gorszy stan nerek, tym więcej ceramidów – wyjaśnia dr Rebekah Nicholson, pierwsza autorka badania.
„Supermyszy” i eksperymentalny lek
Aby sprawdzić, czy zmiana metabolizmu ceramidów może chronić nerki, naukowcy przeprowadzili eksperymenty na myszach. Modyfikując geny odpowiedzialne za produkcję ceramidów, uzyskali zwierzęta odporne na nawet najcięższe formy AKI – tzw. „supermyszy”.
Kolejnym krokiem było zastosowanie eksperymentalnego leku obniżającego poziom ceramidów, opracowanego przez firmę Centaurus Therapeutics. Wyniki okazały się imponujące: myszy nie tylko uniknęły uszkodzenia nerek, ale zachowały pełną aktywność i prawidłową strukturę nerek w badaniach mikroskopowych.
– Całkowicie odwróciliśmy patologię ostrego uszkodzenia nerek poprzez inaktywację ceramidów. Mitochondria pozostały nienaruszone – to było naprawdę niezwykłe – podkreśla prof. Summers.
Nadzieja dla przyszłych terapii
Zastosowany w badaniu związek jest blisko spokrewniony z lekiem, który już wszedł do badań klinicznych u ludzi, choć w nieco innej postaci. Naukowcy podkreślają jednak, że wyniki uzyskane na zwierzętach nie zawsze przekładają się bezpośrednio na ludzi, dlatego konieczne są dalsze badania dotyczące bezpieczeństwa.
Jeśli jednak odkrycie uda się potwierdzić w badaniach klinicznych, lek mógłby być podawany profilaktycznie pacjentom o wysokim ryzyku AKI, np. przed operacjami serca.
Ponieważ mechanizm działania leku opiera się na ochronie mitochondriów, naukowcy przewidują, że może on znaleźć zastosowanie również w terapii innych schorzeń, w których dochodzi do zaburzeń funkcji mitochondriów – takich jak niewydolność serca, cukrzyca czy stłuszczenie wątroby.
– Problemy z mitochondriami są wspólne dla wielu chorób. Jeśli uda się przywrócić ich prawidłowe funkcjonowanie, konsekwencje mogą być naprawdę ogromne – podsumowuje Summers.
Źródło: University of Utah Health
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak