Spis treści
Zwolnienie lekarskie z datą wsteczną – kiedy można je wystawić?
Choroba może skutecznie uniemożliwić wykonywanie obowiązków zawodowych – niezależnie od tego, czy chodzi o sezonową infekcję, czy poważniejsze schorzenie wymagające dłuższego leczenia. Objawy nie zawsze pojawiają się natychmiast, dlatego wiele osób odkłada wizytę u lekarza na później. Zdarza się, że stan zdrowia pogarsza się nagle i uniemożliwia stawienie się w pracy, a termin wizyty lekarskiej przypada dopiero następnego dnia.
W takich sytuacjach lekarz ma prawo wystawić zwolnienie lekarskie (e-ZLA) z datą wsteczną, co pozwala usprawiedliwić nieobecność w pracy z powodu choroby.
Takie rozwiązanie jest zgodne z przepisami polskiego prawa, w szczególności z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej dotyczącym orzekania o czasowej niezdolności do pracy i wystawiania zaświadczeń lekarskich.
Warto jednak pamiętać, że zwolnienie wsteczne może być wystawione wyłącznie wtedy, gdy lekarz – na podstawie badania oraz dostępnej dokumentacji – uzna, że objawy choroby rzeczywiście występowały wcześniej i uniemożliwiały wykonywanie pracy zawodowej.
Jak liczyć 3 dni wstecz zwolnienia lekarskiego? Praktyczne wyjaśnienie
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, lekarz może wystawić zwolnienie lekarskie (L4) z datą wsteczną maksymalnie na 3 dni przed datą przeprowadzenia badania. Oznacza to, że jeśli objawy choroby występowały wcześniej, a lekarz potwierdzi to w oparciu o wywiad i dokumentację medyczną, może on uwzględnić te dni w zaświadczeniu.
Przykłady:
- Przypadek 1: Pacjent zgłasza się na wizytę w czwartek, 16 października. Lekarz może wystawić zwolnienie obejmujące środę (15.10), wtorek (14.10) i poniedziałek (13.10).
- Przypadek 2: Konsultacja odbywa się w poniedziałek, 13 października – L4 może zostać wystawione z datą wsteczną na dni 10–12 października (piątek–niedziela).
- Przypadek 3: W przypadku teleporady w środę, lekarz może wystawić zwolnienie obejmujące poniedziałek i wtorek, jeśli uzna to za uzasadnione.
We wszystkich sytuacjach kluczowe znaczenie ma stan zdrowia pacjenta oraz dowody medyczne potwierdzające wcześniejsze występowanie objawów chorobowych.
Jakie choroby najczęściej uzasadniają L4 z datą wsteczną?
Najczęstsze choroby, które mogą uzasadniać wystawienie zwolnienia lekarskiego (L4) z datą wsteczną, to przede wszystkim te, które powodują nagłą i znaczącą niezdolność do pracy oraz utrudniają natychmiastową konsultację medyczną. Mogą należeć do nich:
- Ostre infekcje, takie jak grypa, angina, ostre przeziębienie, które często pojawiają się nagle i z objawami uniemożliwiającymi szybki kontakt z lekarzem.
- Choroby układu oddechowego (np. zapalenie oskrzeli), które często nasilają się w dni wolne od pracy, a konsultacja odbywa się dopiero po kilku dniach.
- Migrena z silnym bólem i wymiotami, uniemożliwiająca wyjście z domu lub kontakt z lekarzem w momencie wystąpienia objawów.
- Pogorszenie stanu przewlekłych chorób, jak cukrzyca czy choroby serca, które nagle zaostrzają objawy.
- Choroby psychiczne, w szczególności depresja, zaburzenia lękowe oraz schizofrenia, gdzie zwolnienie wsteczne może obejmować dłuższy okres, gdyż stan pacjenta często uniemożliwia natychmiastową wizytę u lekarza.
- Hospitalizacja pacjenta, gdzie L4 obejmuje cały okres pobytu w szpitalu i może być wystawione z datą wsteczną na czas hospitalizacji.
Wystawienie L4 z datą wsteczną wymaga, aby lekarz miał podstawy medyczne do uznania, że objawy i dolegliwości już wcześniej uniemożliwiały podjęcie pracy. W praktyce najczęściej stosowane są zwolnienia cofnięte do 3 dni wstecz, choć w wyjątkowych sytuacjach, zwłaszcza psychiatrycznych lub hospitalizacyjnych, okres ten może być znacząco dłuższy.
Kto może wystawić zwolnienie lekarskie z datą wsteczną?
Zaświadczenie lekarskie (L4) może wystawić zarówno lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, jak i lekarz specjalista. Decydujące znaczenie ma jednak nie specjalizacja, lecz fakt, czy dany lekarz posiada upoważnienie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) do wystawiania elektronicznych zwolnień lekarskich (e-ZLA). Uzyskanie takiego upoważnienia należy do obowiązków lekarza.
Wiele osób zastanawia się również, kto może wystawić L4 na dziecko. W takim przypadku zaświadczenie może wydać lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, który ma kompetencje do oceny stanu zdrowia dziecka oraz prawo do wystawiania stosownych zaświadczeń o konieczności sprawowania opieki.
Jakie przepisy prawne regulują L4 z datą wsteczną?
Aby omówić skutki wystawienia zwolnienia lekarskiego z datą wsteczną, należy w pierwszej kolejności odnieść się do przepisów regulujących zasady postępowania w tym zakresie.
Podstawę prawną stanowi Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim (dalej: rozporządzenie).
Zgodnie z § 3 rozporządzenia, przy orzekaniu o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby należy uwzględnić wszystkie okoliczności mające znaczenie dla oceny stanu zdrowia oraz stopnia upośledzenia funkcji organizmu ubezpieczonego. Szczególną uwagę należy przy tym zwrócić na rodzaj i warunki wykonywanej pracy.
Jak stanowi § 4 ust. 1 rozporządzenia, okres czasowej niezdolności do pracy określa się w dniach. Zaświadczenie lekarskie może być wystawione:
- od dnia przeprowadzenia badania,
- od dnia bezpośrednio następującego po dniu badania,
- lub na okres rozpoczynający się nie później niż czwartego dnia po badaniu, jeśli:
- bezpośrednio po dniu badania przypadają dni wolne od pracy, lub
- badanie zostało przeprowadzone w czasie wcześniej orzeczonej niezdolności do pracy.
Zgodnie z § 7 ust. 3 rozporządzenia, lekarz może orzec czasową niezdolność do pracy obejmującą okres do 3 dni przed badaniem, jeśli wyniki badań jednoznacznie wskazują, że w tym czasie ubezpieczony był niezdolny do pracy.
W przypadku lekarza psychiatry przepis dopuszcza szerszy zakres – okres orzeczonej niezdolności może obejmować czas wcześniejszy niż 3 dni przed badaniem, jeśli stwierdzono lub podejrzewa się zaburzenia psychiczne ograniczające zdolność ubezpieczonego do oceny własnego postępowania.
W praktyce oznacza to, że wystawienie zwolnienia lekarskiego z datą wsteczną jest dopuszczalne, o ile spełnione są warunki wskazane w rozporządzeniu.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim
Rewolucja w L4 „przyklepana” przez rząd: w czasie zwolnienia, pracownik (od czasu do czasu) będzie musiał odebrać telefon od szefa i odpisać na e-maila, ale będzie też mógł pobierać jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia SPRAWDŹ »
Przyjęty przez rząd, w dniu 14 października 2025 r., projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114) zakłada wprowadzenie istotnych zmian w zakresie tego co wolno, a czego nie wolno pracownikowi w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim – począwszy od podejmowania sporadycznych, incydentalnych czynności, będących przejawami aktywności zawodowej, a na wykonywaniu pracy u innego pracodawcy (tym samym – pobierając jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia) skończywszy. SPRAWDŹ »
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak