Spis treści
- Od 2026 r. polski system rehabilitacji domowej i opieki paliatywnej może stać się bardziej przejrzysty i lepiej zorganizowany. Co się zmieni?
- Obecny projekt przeszedł szerokie konsultacje z praktykami i ekspertami
- Jakie problemy mają rozwiązać nowe przepisy?
- Harmonogram i mechanizmy wdrożenia
- Skutek dla pacjentów — perspektywa seniorów
- Rehabilitacja domowa i opieka paliatywna — zakres zmian
- Rola POZ i systemu szpitalnego w prewencji
- Koszty, finansowanie i rynek świadczeń
Od 2026 r. polski system rehabilitacji domowej i opieki paliatywnej może stać się bardziej przejrzysty i lepiej zorganizowany. Co się zmieni?
Ministerstwo Zdrowia przygotowuje dwie kluczowe nowelizacje rozporządzeń: jedną dotyczącą rehabilitacji domowej, drugą — opieki paliatywnej i hospicyjnej. Obie mają wejść w życie już od stycznia 2026 r. i są przedstawiane jako rozwiązania mające skrócić kolejki do świadczeń oraz poprawić dostęp do szybkiej, specjalistycznej pomocy dla osób starszych i przewlekle chorych.
Dagmara Korbasińska-Chwedczuk, dyrektor Departamentu Równości w Zdrowiu MZ podkreśliła, że pozwolą one na zmniejszenie kolejek, a budzące wcześniej kontrowersje zmiany w rehabilitacji zostały rzetelnie skonsultowane.
Obecny projekt przeszedł szerokie konsultacje z praktykami i ekspertami
Zmiany w przepisach dotyczących rehabilitacji domowej są trzecim podejściem resortu do tej regulacji. Wcześniejsze propozycje wywołały kontrowersje w środowisku fizjoterapeutów, dlatego obecny projekt przeszedł szerokie konsultacje z praktykami i ekspertami, co zdaniem MZ pozwoliło wypracować wersję bardziej wyważoną i lepiej dopasowaną do realiów świadczeniodawców oraz pacjentów.
Jakie problemy mają rozwiązać nowe przepisy?
Głównym problemem, który resort chce rozwiązać, jest niewłaściwe wykorzystanie zasobów rehabilitacyjnych: część placówek z kontraktami na rehabilitację ambulatoryjną realizuje znaczną część świadczeń w domu pacjenta, co prowadzi do wydłużenia kolejek w poradniach i ogranicza dostęp do usprawnienia dla pacjentów ambulatoryjnych.
NFZ i MZ przygotowują etapowe rozdzielenie rehabilitacji ambulatoryjnej od domowej, by przywrócić porządek finansowy oraz zapewnić, że świadczenia wykonywane w gabinecie pozostaną dostępne dla tych, którzy z nich najbardziej korzystają.
Harmonogram i mechanizmy wdrożenia
Wdrożenie zmian ma charakter etapowy: w 2025 r. obowiązują przejściowe limity udziału czasu pracy przeznaczanego na wizyty domowe realizowane przez podmioty ambulatoryjne, z ostatecznym celem — pełnym oddzieleniem umów na rehabilitację domową od ambulatoryjnej od 1 stycznia 2026 r. Jednocześnie planowane jest wyrównanie stawek i mechanizmów finansowych, tak aby rehabilitacja domowa była wyceniana w sposób przejrzysty i nie faworyzowała podmiotów realizujących usługi poza gabinetem z powodu różnic w rozliczeniach.
Skutek dla pacjentów — perspektywa seniorów
Dla pacjentów, zwłaszcza seniorów i osób po urazach takich jak złamania biodra, zmiany te mają poprawić dostęp do profesjonalnej rehabilitacji w poradni oraz przyspieszyć kierowanie do opieki domowej tam, gdzie jest ona rzeczywiście konieczna. Eksperci podkreślają, że brak prawidłowej rehabilitacji po zabiegach chirurgicznych zwiększa ryzyko powikłań i zgonów, a właściwa organizacja ciągłości opieki — w tym mierzenie wzrostu i szybkie kierowanie na poradę osteoporozową — może zmniejszyć liczbę złamań i poprawić rokowania pacjentów.
Rehabilitacja domowa i opieka paliatywna — zakres zmian
Nowe rozporządzenia przewidują, że do rehabilitacji domowej kierowani będą nie tylko pacjenci z określonymi rozpoznaniami, ale też osoby z istotnymi następstwami choroby wymagające usprawnienia w środowisku domowym. W obszarze opieki paliatywnej i hospicyjnej zmiany mają usprawnić dostęp, uporządkować kryteria przyjęć i doprecyzować standardy świadczeń, co – według deklaracji MZ – przyczyni się równocześnie do skrócenia kolejek i poprawy jakości opieki terminalnej oraz długoterminowej.
Rola POZ i systemu szpitalnego w prewencji
Ministerstwo i eksperci zwracali uwagę na kluczową rolę Podstawowej Opieki Zdrowotnej w diagnostyce i prewencji chorób wieku podeszłego, zwłaszcza osteoporozy. Proponowane działania obejmują aktywne włączanie lekarzy POZ w programy profilaktyczne, coroczne mierzenie wzrostu u seniorów jako prosty test przesiewowy oraz kierowanie osób z wykrytym spadkiem wzrostu do specjalistycznych poradni. Wskazywane jest także potrzebne wzmocnienie roli konsultantów rehabilitacyjnych i fizjoterapeutów w szpitalach, by lepiej identyfikować pacjentów narażonych na powikłania i zapewnić im szybkie usprawnienie po operacjach.
Koszty, finansowanie i rynek świadczeń
Reforma ma również wymiar finansowy: przez ujednolicenie wyceny i rozdzielenie kontraktów NFZ dąży do ograniczenia praktyk, które prowadzą do nieefektywnego wykorzystania publicznych środków oraz do poprawy dostępności usług w obszarach słabiej obsługiwanych. NFZ zapowiada konkursy na świadczenia domowe tam, gdzie występują braki, oraz mechanizmy punktowe w rekrutacji wykonawców, które premiować będą placówki gotowe realnie obsługiwać pacjentów w terenie. Podsumowując, można stwierdzić, że jeżeli rozporządzenia zostaną przyjęte w przewidzianym terminie, od 2026 r. polski system rehabilitacji domowej i opieki paliatywnej może stać się bardziej przejrzysty i lepiej zorganizowany, z wyraźnym podziałem ról między placówkami ambulatoryjnymi a zespołami domowymi.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak