Spis treści
Czy to koniec z turystyką medyczną? Jest nowa wersja ustawy
Senat przyjął zaktualizowaną wersję ustawy o wsparciu obywateli Ukrainy, w której wprowadzono ważne zmiany w dostępie do świadczeń zdrowotnych dla osób przebywających w Polsce bez ubezpieczenia. Nowe przepisy mają ograniczyć tzw. turystykę medyczną i skupić zasoby publicznej opieki na ubezpieczonych pacjentach. Jednocześnie zachowano kontrowersyjne uproszczone tryby uzyskiwania prawa do wykonywania zawodu lekarza i dentysty, co budzi sprzeciw środowisk lekarskich.
Tło legislacyjne i prezydenckie weto
Pod koniec sierpnia prezydent Karol Nawrocki odmówił podpisania poprzedniej wersji ustawy pomocowej, argumentując, że świadczenie „800 plus” dla obywateli Ukrainy powinno być przyznawane wyłącznie zatrudnionym w Polsce. Równocześnie zawetowałby przepisy umożliwiające cudzoziemcom spoza UE automatyczne uzyskiwanie uprawnień medycznych w uproszczonym trybie. W odpowiedzi prezydent skierował własny projekt do Sejmu, zachowujący uproszczone procedury dla obcokrajowców. Rządowy projekt, przygotowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, również utrzymał te ułatwienia i w tej formie przeszedł przez Senat.
Ograniczenia w dostępie do świadczeń zdrowotnych
Nowa ustawa wyraźnie wyłącza z bezpłatnej opieki zdrowotnej w Polsce osoby nieubezpieczone, które korzystają z ochrony czasowej. Po wejściu w życie zmian będą one mogły otrzymać co najwyżej świadczenia ratunkowe i ambulatoryjne świadczenia podstawowe. W praktyce inni beneficjenci staną się pozbawieni dostępu do:
- leczenia uzdrowiskowego i rehabilitacji leczniczej,
- udziału w programach zdrowotnych i lekowych ministra zdrowia,
- leczenia stomatologicznego,
- ratunkowego dostępu do nowych technologii lekowych,
- przeszczepów komórek, tkanek i narządów,
- zabiegów usuwania zaćmy i endoprotezoplastyki,
- refundowanych leków, środków specjalnego żywienia i wyrobów medycznych.
Według propozycji, jedynie osoby poniżej 18. roku życia oraz te, które podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu (np. zatrudnione na umowę o pracę), zachowają dotychczasowe uprawnienia.
Cel zmian – walka z turystyką medyczną
Ustawodawcy podkreślają, że celem ograniczeń jest ochrona zasobów publicznego systemu ochrony zdrowia i zapewnienie leczenia przede wszystkim polskim ubezpieczonym. Wiceminister MSWiA Maciej Duszczyk zaznaczył na posiedzeniu sejmowej komisji, że odrzucenie propozycji uzależnienia dostępu do świadczeń od zatrudnienia mogłoby skłonić osoby bez pracy do składania wniosków o ochronę międzynarodową – co w praktyce zapewniałoby im pełne prawo do leczenia na koszt państwa.
Uproszczone tryby uzyskiwania uprawnień medycznych
Mimo zaostrzeń w dostępie do leczenia, projekt zachowuje dotychczasowe ułatwienia w uznawaniu kwalifikacji lekarzy i dentystów spoza Unii Europejskiej. Przepisy pozwalają im na otrzymanie prawa wykonywania zawodu przy minimalnej procedurze administracyjnej, bez weryfikacji:
- autentyczności dyplomu i potwierdzonego przebiegu studiów,
- rzeczywistych kompetencji zawodowych,
- znajomości języka polskiego na poziomie medycznym.
To rozwiązanie zostało wprowadzone w czasie pandemii i miało szybko uzupełnić braki kadrowe, ale dziś budzi zaniepokojenie samorządu lekarskiego.
Sprzeciw Naczelnej Rady Lekarskiej
Naczelna Rada Lekarska (NRL) od początku domaga się likwidacji uproszczonych ścieżek zawodowych dla obcokrajowców. W ocenie samorządu brak obligatoryjnych egzaminów językowych i merytorycznych oraz nieweryfikowane dyplomy tworzą chaos legislacyjny i narażają pacjentów na ryzyko błędów medycznych. Prezes NRL Łukasz Jankowski wielokrotnie podkreślał, że funkcjonują w Polsce równolegle cztery grupy osób wykonujących zawód lekarza, przy czym resort zdrowia nie dysponuje narzędziami pozwalającymi na potwierdzenie kwalifikacji cudzoziemców.
Mimo apeli, Senat nie uwzględnił w swoim projekcie nowych mechanizmów weryfikacji. NRL wyraziła stanowczy sprzeciw i wezwała prezydenta do ponownego zawetowania przepisów pozwalających na uproszczone uznawanie kwalifikacji medycznych. Samorząd proponuje, by zlikwidować oba uproszczone tryby (warunkowe prawo wykonywania zawodu oraz brak egzaminów), pozostawiając jednak ochronę praw nabytych dla osób, które już skorzystały z dotychczasowych rozwiązań.
Dalsze prace legislacyjne
Projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy został skierowany do Sejmu, gdzie czeka na etapy prac w komisjach i głosowania. Z uwagi na złożone spory polityczne oraz liczne poprawki i weta prezydenta, można się spodziewać długiej debaty nad ostatecznym kształtem przepisów. Kluczowe pozostanie pogodzenie ochrony zasobów publicznej opieki zdrowotnej z potrzebą utrzymania wysokich standardów bezpieczeństwa medycznego.
Podsumowując przyjęty przez Senat projekt wprowadza istotne ograniczenia w dostępie do świadczeń zdrowotnych dla nieubezpieczonych obywateli Ukrainy, a jednocześnie pozostawia w mocy uproszczone procedury zawodowe dla lekarzy i dentystów spoza UE. To kompromis pomiędzy potrzebą oszczędności środków publicznych a próbą utrzymania elastyczności rynku pracy medycznej. Jednak krytyka samorządu lekarskiego pokazuje, że bez weryfikacji kwalifikacji zmiany mogą prowadzić do obniżenia jakości opieki nad pacjentami.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak