Świadczenie pielęgnacyjne dla wnuka. Przełomowy wyrok TK

Ten tekst przeczytasz w 2 minuty
Trybunał Konstytucyjny 8 lipca 2025 r. orzekł o niekonstytucyjności przepisu nieprzyznającego świadczenia pielęgnacyjnego wnukowi osoby niepełnosprawnej, mimo że takiej opieki nie mogły sprawować jej dzieci.
Problem świadczenia pielęgnacyjnego dla wnuka opiekującego się babcią
shutterstock

Jak przypomniał TK, rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz.

Czego dotyczyła sprawa?

Sprawa - jak poinformowano w komunikacie TK - odnosiła się do sytuacji skarżącego, który sprawuje opiekę nad babcią o znacznym stopniu niepełnosprawności. „W ramach całodobowej opieki nad babcią, zmuszony był do rezygnacji z podjęcia pracy oraz nie ma możliwości uzyskiwania innych dochodów. Skarżącemu odmówiono świadczenia na podstawie stwierdzenia, że przysługuje ono osobom, które (...) są zobowiązane w pierwszej kolejności do zajmowania się osobą niepełnosprawną” - zrelacjonował TK.

Tymczasem w tej sprawie - jak poinformował TK - dzieci babci skarżącego nie zajmują się nią ze względu na ich zły stan zdrowia, ale nie mają orzeczenia o niepełnosprawności, które otwierałoby skarżącemu drogę do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego.

Świadczenia pielęgnacyjne na starych zasadach

Ważne

Wprawdzie zaskarżone w tej sprawie w 2021 r. przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych zostały zmienione nowelizacją ustawy z 7 lipca 2023 r., jednak - jak zwrócił uwagę TK – „po myśli przepisu przejściowego zaskarżony przepis nadal znajduje zastosowanie w sprawie skarżącego”.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

„Problemem konstytucyjnym w sprawie jest dopuszczalność wyłączenia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osobie sprawującej faktyczną opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny i rezygnującej w związku z tym z zatrudnienia, wówczas gdy istnieją inne osoby »wyżej w hierarchii«, ale z różnych, obiektywnych przyczyn, takich jak w szczególności zły stan zdrowia, bez orzeczenia o niepełnosprawności, opieki nie sprawują” - zaznaczył Trybunał.

Co oznacza wyrok TK?

Jak w związku z tym przekazał TK w komunikacie, wtorkowy wyrok oznacza, że „osoba, która jako jedyna sprawuje opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny i w związku z tym zrezygnowała z zatrudnienia oraz złożyła wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego do 31 grudnia 2023 r. - niezależnie od tego, jak wniosek ten został rozstrzygnięty - zachowuje prawo ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne według przepisów ustawy o świadczeniach w brzmieniu do 31 grudnia 2023 r.”.

„To przełomowy wyrok Trybunału Konstytucyjnego zmieniający sytuację prawną osób sprawujących opiekę nad niepełnosprawnymi członkami rodziny” - oceniło biuro prasowe TK w informacji o tym wyroku, przesłanej mediom.

Sprawa z udziałem RPO

Do tej sprawy - jeszcze w kwietniu 2023 r. - przystąpił Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek, który wnosił o uznanie niekonstytucyjności zaskarżonego przepisu. Jak argumentował, zaskarżony przepis powodował, że „nawet fatyczne prawidłowe świadczenie opieki przez osoby spokrewnione w dalszej kolejności pozostaje bez znaczenia dla ustalenia prawa do świadczenia”.

TK rozpoznał sprawę w składzie pięciorga sędziów. Składowi przewodniczył Rafał Wojciechowski, sprawozdawcą był wiceprezes TK Bartłomiej Sochański, a w składzie byli jeszcze prezes TK Bogdan Święczkowski oraz Krystyna Pawłowicz i Michał Warciński.

Co z publikacją wyroku?

W przyjętej jeszcze w marcu 2024 r. uchwale Sejm stwierdził, że „uwzględnienie w działalności organu władzy publicznej rozstrzygnięć TK wydanych z naruszeniem prawa może zostać uznane za naruszenie zasady legalizmu przez te organy”. Od czasu podjęcia uchwały przez Sejm wyroki TK nie są publikowane w Dzienniku Ustaw. (PAP)

©℗
Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A. Kup licencję.
Zapisz się na newsletter
Chcesz wiedzieć jak dbać o swoje zdrowie? Chcesz uniknąć błędów żywieniowych? Być na czasie z najnowszymi zmianami w przepisach prawa medycznego, farmaceutycznego i praw pacjenta? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Newsletter
Drukuj
Skopiuj link