Od 11 czerwca duże zmiany dla osób z niepełnosprawnościami

Ten tekst przeczytasz w 3 minuty
26 maja 2025 roku szefowa resortu rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podpisała nowelizację rozporządzenia w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Jest to odpowiedź na postulaty dotyczące zniesienia obowiązku regularnych badań kontrolnych dla osób z trwałą niepełnosprawnością.
niepełnosprawność
Od 11 czerwca duże zmiany dla osób z niepełnosprawnościami
shutterstock

Do tej pory komisje wydające orzeczenia o niepełnosprawności w chorobach rzadkich i genetycznych często wydawały orzeczenia o krótkim terminie ważności. Było to szczególnie uciążliwe w przypadku osób, u których brak było rokowań na poprawę stanu zdrowia. Krótki termin ważności orzeczenia wiązał się z ponownym gromadzeniem dokumentacji medycznej i koniecznością odbywania wizyt lekarskich.

27 maja nowelizacja została opublikowana w Dzienniku Ustaw. Nowe rozporządzenie to wyjście naprzeciw potrzebom osób z niepełnosprawnościami i ich bliskim, a także pomoc w odciążeniu zespołów orzeczniczych.

Minimalne okresy ważności orzeczeń. Ile wyniosą?

Nowe przepisy określają minimalne okresy ważności orzeczeń.

- W przypadku osób powyżej 16. roku życia jest to: 7 lat (przy rzadkich chorobach genetycznych, których katalog zawiera 208 chorób)

- W przypadku osób poniżej 16. roku życia minimalny okres orzeczenia to 3 lata.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- W przypadku przyznawania orzeczeń o niepełnosprawności osobom poniżej 16 roku życia jest to okres do ukończenia 16. roku życia w przypadku potwierdzenia u dziecka rzadkiej choroby genetycznej lub zespołu Downa.

Katalog rzadkich chorób genetycznych [LISTA]

Na liście 208 chorób objętych nowelizacją są:

Achondroplazja

Zespół Aicardiego i Goutièresa

Wrodzony niedobór alfa-1 - antytrypsyny – postać homozygotyczna

Zespół Alpersa i Huttenlochera

Alfa- i beta-mannozydoza

Zespół Alströma

Zespół Angelmana

Zespół Aperta

Niedobór dekarboksylazy L - aminokwasów aromatycznych

Ataksja-teleangiektazja

Autosomalna recesywna wielotorbielowatość nerek

Autosomalna recesywna złośliwa osteopetroza

Zespół Bardeta-Biedla

Dystrofia mięśniowa obręczowo-kończynowa R4 związana z betasarkoglikanem

Zespół CHARGE

Dystrofia mięśniowa obręczowo-kończynowa związana z kalpainą

Dysplazja kampomeliczna

Choroba Canavan

Zespół Hellera (dziecięce zaburzenie dezintegracyjne)

Zespół Cockayne’a

Zespół Coffina-Lowry’ego

Wrodzony brak ramienia i przedramienia

Wrodzone zaburzenie glikozylacji

Wrodzona dystrofia mięśniowa z niedoborem integryny alfa-7

Zespół Cornelia de Lange

Mukowiscydoza

Zespół Dravet

Zespół Dubowitza

Dystrofia mięśniowa Duchenne’a

Proste pęcherzowe oddzielanie się naskórka

Sekwencja deformacyjna akinezji płodu

Zespół łamliwego (kruchego) chromosomu X

Zespół Frasera

Ataksja Friedreicha

Zespół Frynsa

Gangliozydoza GM1

Gangliozydoza GM2

Choroba Gauchera

Encefalopatia glicynowa (nieketotyczna hiperglicynemia)

Niedorozwój dystalnej części kończyny/kończyn, hemimelia

Holoprozencefalia

Zespół progerii Hutchinsona-Gilforda

Wodogłowie ze zwężeniem wodociągu Sylwiusza

Hyperfenyloalaninemia spowodowana deficytem tetrahydrobiopteryn

Dziedziczne pęcherzowe oddzielanie się naskórka

Iniencefalia

Izolowana anencefalia/eksencefalia

Izolowany otwarty rozszczep kręgosłupa

Kwasica izowalerianowa

Choroba Huntingtona – postać młodzieńcza

Zespół Kabuki

Choroba Krabbego

Zespół Ehlersa i Danlosa, typ kifoskoliotyczny

Wrodzona dystrofia mięśniowa spowodowana niedoborem laminy alfa 2, merozyno-ujemna wrodzona dystrofia mięśniowa

Zespół Larsena

Wrodzona ślepota Lebera

Dziedziczna atrofia nerwu wzrokowego Lebera

Choroba Lebera ‘plus’

Zespół Leigha

Zespół Lesch-Nyhana

Fenyloketonuria matczyna z małogłowiem

Zespół Meckela

Choroba Menkesa

Leukodystrofia metachromatyczna

Zespół Millera-Diekera

Neurodegeneracja związana z białkiem błony mitochondrialnej

Zespół Mowata-Wilsona

Mukolipidoza (grupa chorób)

Mukopolisacharydoza (grupa chorób)

Miopatia nemalinowa

Ostra niewydolność oddechowa noworodków spowodowana niedoborem SP-B

Wady cewy nerwowej

Zespoły neurozwyrodnieniowe spowodowane gromadzeniem się żelaza w mózgu

Wrodzona wielostawowa artrogrypoza pochodzenia neurogennego

Zapalenie rdzenia i nerwów wzrokowych

Neuronalna lipofuscynoza ceroidowa

Niedobór kwaśnej sfingomielinazy (ASMD), dawniej zespół Niemanna-Picka

Zespół Nijmegen

Nieimmunologiczny obrzęk płodu

Zespół oczno-mózgowo-nerkowy (zespół Lowe’a)

Zespół Opitza GBBB

Wrodzona łamliwość kości – postać ciężka

Neurodegeneracja związana z kinazą pantotenianu

Napadowa kinezygenna (wywoływana ruchem) dyskineza

Choroba Pelizaeusa Merzbachera (jedna grupa)

Zespół płetwistości

Zespół Pradera-Willi’ego

Postępujące porażenie nadjądrowe

Postępujące porażenie nadjądrowe – zespół korowo-podstawny

Kwasica propionowa

Rdzeniowy zanik mięśni i wszystkie schorzenia z tej grupy

Padaczka pirydoksynozależna

Niedobór karboksylazy pirogronianowej

Choroba Refsuma

Obustronna agenezja nerek

Zespół Retta

Zespół Rubinsteina i Taybiego

Zespół Seckela

Syrenomelia

Zespół Smitha-Lemliego-Opitza

Zespół Smith-Magenis

Zespół Sotosa

Choroba Taya-Sachsa

Dysplazja tanatoforyczna

Triploidia

Zespół WAGR – zespół guza Wilmsa, aniridii, wad układu moczowo-płciowego i niepełnosprawności intelektualnej

Zespół Walkera i Warburga

Zespół Williamsa

Zespół Wolfa-Hirschhorna

Zespół Wolframa

Adrenoleukodystrofia sprzężona z chromosomem X

Miopatia centronuklearna sprzężona z chromosomem X

Dominująca chondrodysplazja punktowa sprzężona z chromosomem

Zespół Kleefstra

Zespół alfa talasemia – niepełnosprawność intelektualna sprzężona z chromosomem X

Postępująca kostniejąca fibrodysplazja (FOP)

Synaptopatie różne numery ORPHA

Zespół niepełnosprawności intelektualnej spowodowany mutacją DYRK1A

Zespół Cri du Chat (delecja 5p)

Zespół Potockiego-Lupskiego – zespół mikroduplikacji 17p11.2

Genetycznie uwarunkowane (z określonym patogennym wariantem genetycznym) zespoły neurorozwojowe z niepełnosprawnością intelektualną

Zespół Phelan-McDermid

Zespół mózgowo-czołowo-twarzowy, zespół Baraitsera-Wintera

Zespół Schinzela-Giediona

Zespół Allana, Herndorna i Dudley’a

Mnogi niedobór sulfataz

Zespół Coffin-Siris

Zespół Koolenai De Vries

Zespół Ohdo

Zespół Pitta-Hopkinsa

Zespół Bainbridge’a-Ropersa

Zespół Bohringa-Opitza

Niedobór palmitylotransferazy karnityny II

Zespół Schaafa-Yanga

Pierwotna karłowatość mikrocefaliczna typu Alazamiego

Zespół Blooma

Zespół Warszawski

Dziecięca encefalopatia glicynowa

Zespół Ondyny

Zespół Pallistera-Killiana (tetrasomia 12p)

Zaburzenia metabolizmu puryn i pirymidyn

Zaburzenia metabolizmu cyklu mocznikowego i detoksykacji amoniaku

Trisomia chromosomu 13 (zespół Patau’a)

Trisomia chromosomu 18 (zespół Edwardsa)

Niezrównoważone aberracje chromosomów autosomalnych z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu od umiarkowanego do ciężkiego (ring chromosom, izochromosom, delecja, duplikacja)

Zespół Robertsa

Schizencefalia

Zespół KBG

Zespół dysmorficzny związany z dystalną arthrogrypozą, dysmorfią twarzy i zaburzeniem rozwoju uwarunkowany heterozygotyczną mutacją w genie NALCN (Zespół CLIFAHDD)

Zespół Costello powiązany z HRAS

Zespół mikrodelecji 22q11.2 (zespół DiGeorge’a)

Wrodzona wielostawowa artrogrypoza

Ataksja móżdżkowa autosomalna dominująca

Autosomalna recesywna ataksja móżdżkowa

Zespół Bartha

Zespół sercowo-twarzowo-skórny (CFC)

Niedobór palmitylotransferazy 1A karnityny

Choroba Charcot-Marie-Tooth (dziedziczna neuropatia czuciowa i ruchowa)

Galaktozemia klasyczna

Homocystynuria klasyczna

Wrodzona biegunka chlorowa

Wodogłowie wrodzone

Wrodzony zespół miasteniczny

Choroba Segawy, dystonia z dobrą odpowiedzią na L-DOPA

Dystrofia mięśniowa Emery’ego-Dreifussa

Dystrofia mięśniowa obręczowo-kończynowa związana z FKRP

Dystrofia mięśniowa obręczowo-kończynowa związana z gamma-sarkoglikanem

Niedobór dehydrogenazy glutarylo-koenzymu A (kwasica glutarowa typu 1)

Choroba spichrzania glikogenu GSD

Choroba Hartnupów

Hemofilia A – postać ciężka

Dziedziczny obrzęk naczynioruchowy

Dziedziczna paraplegia spastyczna

Niedobór syntetazy holokarboksylazy

Nietrzymanie barwnika (zespół Blocha i Sulzbergera)

Dysplazja zaciskająca klatki piersiowej (zespół Jeune’a)

Zespół Johansona i Blizzarda

Zespół Joubert i zaburzeń pokrewnych

Niedobór dehydrogenazy długich łańcuchów 3 – hydroksyacetylo-CoA

Encefalopatia mitochondrialna, kwasica mleczanowa z epizodami udaropodobnymi – zespół MELAS

Niedobór dehydrogenazy średnich łańcuchów acylo-CoA

Zespół małoocze-bezocze

Mitochondrialna encefalomiopatia żołądkowo-jelitowa

Zaburzenie mitochondrialnej fosforylacji oksydacyjnej spowodowane nieprawidłowościami mitochondrialnego DNA

Niedobór trójfunkcyjnego białka mitochondrialnego

Zanik wieloukładowy

Zanik wieloukładowy typu parkinsonowskiego

Zespół ustno-twarzowo-palcowy typu 1

Zespół Pfeiffera

Fenyloketonuria

Ataksja rdzeniowo-móżdżkowa o początku w dzieciństwie

Dystrofia miotoniczna Steinerta

Zespół Treacher-Collins

Stwardnienie guzowate

Tyrozynemia typu 1

Zespół Wernera

Choroba Parkinsona o wczesnym początku

Zespół Loeys-Dietz

Zespół Borjesona-Forssmana-Lehmanna

Zespół Sensenbrenner

Malformacja Arnolda i Chiariego typ 1

Anemia Fanconiego

Zespół Alagille

Choroba syropu klonowego

Hipofosfatazja

Zespół Pompego

Krzywica hipofosfatemiczna sprzężona z chromosomem X

Zespół Freemana-Sheldona.

Orzeczenie o niepełnosprawności. Jakie świadczenia można uzyskać?

Osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności mogą liczyć na wsparcie ze strony państwa. Wśród przysługujących im świadczeń są m.in. świadczenie pielęgnacyjne, zasiłek pielęgnacyjny, liczne ulgi podatkowe, a także dostęp do świadczeń takich jak rehabilitacja czy leczenie uzdrowiskowe i pierwszeństwo w dostępie do usług społecznych i opiekuńczych.

©℗
Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A. Kup licencję.
Zapisz się na newsletter
Chcesz wiedzieć jak dbać o swoje zdrowie? Chcesz uniknąć błędów żywieniowych? Być na czasie z najnowszymi zmianami w przepisach prawa medycznego, farmaceutycznego i praw pacjenta? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Newsletter
Drukuj
Skopiuj link