Spis treści
Jeśli potrzebujesz środka przeciwbólowego przez dłuższy czas, zdecydowanie powinieneś skonsultować się z lekarzem, aby ustalić przyczynę bólu. Ponieważ nie ma bezpiecznego środka przeciwbólowego; wszystkie mogą powodować problemy, w zależności od istniejących schorzeń, czasu stosowania i, co nie mniej ważne, dawki. Im wyższa dawka i im częściej jest stosowana, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia działań niepożądanych. Dlatego zasada dotycząca środków przeciwbólowych dostępnych bez recepty brzmi: jak najmniej, jak najrzadziej, tylko wtedy, gdy to konieczne.
Jakie środki przeciwbólowe są dostępne bez recepty w aptekach?
Najbardziej znanymi substancjami są paracetamol i niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Należą do nich ibuprofen, diklofenak, naproksen i kwas acetylosalicylowy (ASA), taki jak aspiryna. Jednak ibuprofen, diklofenak i naproksen są dostępne bez recepty tylko w określonych, niskich dawkach. Osoby zainteresowane przyjmowaniem tych leków w wyższych dawkach muszą mieć receptę od lekarza.
W jakich przypadkach pomagają leki z grupy NLPZ i jak działają?
Leki te łagodzą ból, a także działają przeciwzapalnie i przeciwgorączkowo. W tym celu hamują one działanie niektórych enzymów, cyklooksygenaz (w skrócie enzymów COX). Biorą one udział w tworzeniu pewnych substancji przekaźnikowych, tzw. prostaglandyn. Prostaglandyny z kolei przyczyniają się do rozwoju bólu, gorączki i stanu zapalnego, a także kontrolują inne funkcje organizmu, takie jak krzepnięcie krwi, tworzenie ochronnej warstwy śluzowej w żołądku oraz zmniejszenie produkcji kwasu żołądkowego. Wraz ze spadkiem ich stężenia ból, gorączka i stan zapalny ustępują. Aspiryna jest szczególnie skuteczna w łagodzeniu bólów głowy. W przypadku innych rodzajów bólu ciała niskie dawki są mało skuteczne – a większe dawki nie są zalecane ze względu na ryzyko krwawienia. Ibuprofen jest skuteczny w leczeniu bólu stawów, bólu głowy, bólu zębów i gorączki. Diklofenak to klasyczny lek na bóle stawów, naciągnięcia i siniaki, ale stosuje się go również w leczeniu bólów głowy, bólu miesiączkowego i gorączki. Naproksen - jego mechanizm działania jest podobny do innych z grupy NLPZ z nieco wydłużonym działaniem.
Środki przeciwbólowe: kto powinien być szczególnie ostrożny?
Osoby z chorobami współistniejącymi, takimi jak dysfunkcja wątroby lub nerek, problemy z sercem i przyjmujące inne leki, powinny wcześniej omówić z lekarzem lub farmaceutą, który środek przeciwbólowy jest dla nich odpowiedni. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) i wszystkie leki przeciwbólowe dostępne bez recepty mogą powodować liczne interakcje i powikłania. Zasadniczo obowiązuje zasada: „Im więcej tabletek już biorę, tym większa jest potrzeba konsultacji”. Osoby cierpiące na problemy żołądkowo-jelitowe również powinny zachować ostrożność. NLPZ, takie jak aspiryna, mogą powodować reakcje alergiczne. Osoby cierpiące na astmę powinny również zasięgnąć porady farmaceuty lub lekarza. Ponieważ aspiryna wpływa na krzepnięcie krwi, osoby przyjmujące inne leki rozrzedzające krew powinny zachować szczególną ostrożność. Jest to szczególnie istotne dla starszych pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego, którzy często już przyjmują leki rozrzedzające krew, aby zapobiec udarowi. Przyjmowanie aspiryny lub innych NLPZ jako leków przeciwbólowych zwiększa ryzyko krwawienia i wrzodów przewodu pokarmowego.
Na jakie bóle pomaga paracetamol i jak działa?
Innym powszechnie stosowanym lekiem przeciwbólowym, dostępnym bez recepty w określonych dawkach, jest paracetamol. Pomaga on również w bólu i gorączce, ale nie ma działania przeciwzapalnego. Jeśli miałeś wyrwany ząb, ból ma charakter zapalny, a paracetamol jest bezużyteczny. Nie jest on również pomocny w leczeniu ostrego bólu mięśniowo-szkieletowego – niezależnie od tego, czy jest to kontuzja sportowa, ból pleców czy stawów. Jest natomiast skuteczny w przypadku bólów głowy. Jednak takich leków przeciwbólowych – czy to ibuprofenu, paracetamolu, czy aspiryny – nie należy przyjmować częściej niż 15 dni w miesiącu. Podczas przyjmowania paracetamolu należy ściśle przestrzegać zaleceń dotyczących dawkowania. Zbyt duże dawki mogą spowodować uszkodzenie wątroby. Osoby z istniejącymi uszkodzeniami wątroby, przyjmujące inne leki hamujące rozkład paracetamolu lub z niedowagą powinny zachować ostrożność. W przeciwieństwie do NLPZ, paracetamol ma niewielki wpływ na krzepnięcie krwi, więc ryzyko wystąpienia problemów żołądkowo-jelitowych jest mniejsze.
Które środki przeciwbólowe są odpowiednie dla dzieci?
Najpopularniejszym lekiem przeciwbólowym i przeciwgorączkowym u dzieci jest paracetamol. Jest on stosowany od dawna, a substancja czynna jest dostępna w postaci czopków lub syropu. Ibuprofen jest również dostępny w różnych postaciach dawkowania. Ważne jest, aby upewnić się, że stosuje się odpowiednią dawkę, dostosowaną do wieku i masy ciała, oraz skonsultować się z lekarzem. Aspiryna nie jest zalecana jako standardowy lek dla dzieci i młodzieży poniżej 15 roku życia z infekcjami przebiegającymi z gorączką. Może wywołać u nich rzadką, ale zagrażającą życiu chorobę, znaną jako zespół Reye’a. Może ona prowadzić do poważnego uszkodzenia wątroby i mózgu, a nawet śmierci.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak