Spis treści
Osoby, które wprowadzą optymalną dietę już w drugiej dekadzie życia, mogą żyć ponad 10 lat dłużej. Nawet późna zmiana ma sens — 60-latkowie zyskują średnio 8 lat, a 80-latkowie około 3,5 roku. Co ciekawe, nawet kompromis między typową dietą zachodnią a idealnym modelem daje 6–7 dodatkowych lat życia. Poniżej przedstawiamy szczegóły dotyczące wyników obszernych badań.
Co jeść, by żyć dłużej?
Największe korzyści przynoszą:
rośliny strączkowe,
pełnoziarniste produkty,
orzechy,
ograniczenie czerwonego i przetworzonego mięsa.
Eksperci podkreślają, że nie trzeba robić w swojej diecie rewolucji. Lepsze są małe, wykonalne kroki – więcej warzyw i pełnych ziaren, mniej żywności wysoko przetworzonej. Dlaczego to działa? To połączenie większej ilości antyoksydantów i substancji przeciwzapalnych oraz ograniczenia produktów, które nasilają ryzyko chorób przewlekłych.
UPF pod lupą
Według Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej do UPF (Ultra-Processed Food) zaliczamy m.in. słodycze, słodkie napoje, słone przekąski, słodzone płatki, pieczywo tostowe, gotowe sosy, część przetworów mięsnych czy dania instant.
Seria publikacji "Ultra-Processed Foods and Human Health" z 2025 roku w "The Lancet" ostrzega: spożycie UPF rośnie na całym świecie, a wraz z nim ryzyko co najmniej 12 poważnych problemów zdrowotnych, w tym otyłości, cukrzycy typu 2, chorób serca, depresji i nadciśnienia.
Naukowcy ostro krytykują producentów
Ponad 40 ekspertów z całego świata alarmuje, że przemysł spożywczy sprzyja wzrostowi konsumpcji UPF. W "Lancet” piszą wprost, że producenci działają w celu maksymalizacji zysków, promując żywność ultraprzetworzoną. "Mamy dowody, że spożycie ultraprzetworzonej żywności (UPF) zwiększa się na całym świecie na skutek intensywnych działań korporacji” – mówi prof. Carlos Augusto Monteiro z Uniwersytetu w São Paulo.
Według niego firmy wspierają nawet lobbing utrudniający kampanie promujące zdrowe odżywianie. Prof. Barry Popkin dodaje, że producenci mogą "podwoić, a nawet potroić zyski, przekształcając kukurydzę, pszenicę i fasolę w ‘bezkaloryczną i bezzapachową papkę, która następnie jest przetwarzana z użyciem sztucznych dodatków’”.
UPF zdominowało sklepy. Konsekwencje mogą być katastrofalne
Prof. Marion Nestle zwraca uwagę, że żywność ultraprzetworzona jest projektowana tak, by była "smaczna i uzależniająca”, a firmy korzystają z metod podobnych do tych, które stosował przemysł tytoniowy.
W USA aż 70 proc. produktów w sklepach to UPF. Dzieci czerpią z nich 62 proc. kalorii, dorośli – 53 proc. Spożycie szybko rośnie też w Kanadzie, Meksyku, Brazylii, Chinach czy Korei Południowej. "To oznacza, że tradycyjna świeżo przygotowywana żywność szybko traci grunt” – mówi prof. Maria Laura da Costa Louzada.
Na podstawie 104 analiz aż 92 wskazują, że ultraprzetworzona żywność zwiększa ryzyko chorób przewlekłych. Eksperci zaś ostrzegają – jeśli trend się nie zatrzyma, skutki zdrowotne będą dramatyczne.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak