
Spis treści
Z pozoru niegroźne chrapanie może kryć w sobie poważny problem – chwilowe zatrzymania oddechu w czasie snu, które prowadzą do niedotlenienia organizmu. Czym dokładnie jest bezdech senny, jak się objawia i jak można go leczyć?
Czym jest bezdech senny?
Bezdech senny to zaburzenie oddychania, w którym podczas snu dochodzi do powtarzających się epizodów zatrzymania oddechu trwających co najmniej 10 sekund. Najczęściej występuje tzw. obturacyjny bezdech senny (OBS) spowodowany zwężeniem górnych dróg oddechowych. W takiej sytuacji gardło zapada się podczas snu i blokuje przepływ powietrza. Istnieje też centralny bezdech senny, rzadziej spotykany, związany z zaburzeniami pracy mózgu sterującego oddychaniem.
Objawy bezdechu sennego
Najbardziej charakterystycznym objawem bezdechu sennego jest głośne, przerywane chrapanie, które nagle ustaje, a po chwili następuje gwałtowne wznowienie oddechu. Ale to nie wszystko – pacjenci i ich bliscy często obserwują także:
- częste wybudzanie się w nocy,
- uczucie duszności, suchość w ustach, ból gardła po przebudzeniu,
- poranne bóle głowy,
- senność i zmęczenie w ciągu dnia,
- problemy z koncentracją i pamięcią,
- drażliwość oraz spadek nastroju.
Warto podkreślić, że bezdech senny nie jest „tylko uciążliwym chrapaniem”. To choroba, która może prowadzić do nadciśnienia, zaburzeń rytmu serca, a nawet zwiększać ryzyko udaru i zawału.
Bezdech senny - przyczyny i czynniki ryzyka
Do głównych czynników zwiększających ryzyko bezdechu sennego należą:
- otyłość i nadwaga – tkanka tłuszczowa w obrębie szyi uciska drogi oddechowe,
- wiek i płeć – częściej chorują mężczyźni po 40. roku życia,
- budowa anatomiczna – krótka szyja, powiększone migdałki, wąskie drogi oddechowe,
- używki – alkohol i papierosy osłabiają mięśnie gardła i pogłębiają problem,
- leki nasenne – mogą nasilać epizody bezdechu.
Jak zdiagnozować bezdech senny?
Podstawowym badaniem jest polisomnografia, wykonywana w specjalistycznych pracowniach snu. Polega na monitorowaniu oddechu, tętna, poziomu tlenu we krwi i aktywności mózgu w czasie snu. W mniej skomplikowanych przypadkach stosuje się badania przesiewowe – przenośne urządzenia, które pacjent zabiera do domu.
Jak leczy się bezdech senny?
Metody terapii zależą od nasilenia choroby. Najczęściej jednak przy bezdechu sennym stosuje się:
- zmianę stylu życia (redukcję masy ciała, unikanie alkoholu i leków nasennych, spanie na boku zamiast na plecach),
- aparaty CPAP (urządzenia utrzymujące stałe dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych - stanowi to najskuteczniejszą metodę leczenia umiarkowanego i ciężkiego bezdechu),
- szyny ortodontyczne (specjalne nakładki zakładane na noc, które wysuwają żuchwę i ułatwiają oddychanie),
- zabiegi chirurgiczne stosowane w trudnych przypadkach, np. przy znacznie powiększonych migdałkach.
Dlaczego nie warto bagatelizować bezdechu?
Bezdech senny to nie tylko gorsza jakość snu. Długotrwałe niedotlenienie prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych: nadciśnienia tętniczego, arytmii, cukrzycy typu 2, a nawet depresji. Choroba może też zwiększać ryzyko wypadków – osoby niewyspane zasypiają za kierownicą częściej niż kierowcy po alkoholu.