
Spis treści
Co to jest celiakia?
Celiakia może pojawić się w każdym wieku. Jest to trwała nietolerancja glutenu, czyli mieszaniny białek obecnych m.in. w pszenicy, życie i jęczmieniu. W przypadku osób chorych, spożycie glutenu prowadzi do autoimmunologicznej reakcji, w której organizm zaczyna atakować własne jelito cienkie – a konkretnie niszczy kosmki jelitowe odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych.
Efekt? Nawet przy dobrze zbilansowanej diecie organizm nie przyswaja witamin i minerałów, co może prowadzić do niedożywienia, anemii, osteoporozy, a u dzieci – nawet do zahamowania wzrostu.
Badanie, które zmieniło podejście do choroby
Zespół badaczy pod kierunkiem dr Alessia Fasano – jednego z czołowych światowych badaczy celiakii przebadał ponad 13 tys. osób. Naukowcy odkryli, że celiakia występuje dziś cztery razy częściej niż 50 lat temu – mimo że geny się nie zmieniły.
Co się zatem zmieniło? Nasza dieta. Gluten jest dziś wszędzie – nie tylko w pieczywie, ale i w zupkach instant, sosach, lekach czy słodyczach. Współczesna pszenica zawiera więcej białek niż dawniej, co może potęgować reakcje immunologiczne.
Celiakia to nie tylko jelita. Jakie są objawy celiakii?
Choć klasyczne objawy celiakii to bóle brzucha, wzdęcia, biegunki i chudnięcie, to celiakia może również przebiegać bezobjawowo lub z objawami spoza układu pokarmowego, takimi jak przewlekłe zmęczenie, depresja lub stany lękowe, bóle głowy, migreny, afty w jamie ustnej, a także problemy skórne (np. opryszczkowate zapalenie skóry). Z tego względu nierzadko mówi się o „cichej celiakii”, która latami niszczy organizm, pozostając nierozpoznaną.
Jak wykryć celiakię?
Diagnostyka celiakii obejmuje:
- badania serologiczne (np. przeciwciała anty-tTG, EMA, DGP),
- badania genetyczne (HLA-DQ2 i HLA-DQ8 – ich brak praktycznie wyklucza celiakię),
- biopsję jelita cienkiego – potwierdzenie zaniku kosmków.
Leczenie celiakii. Co właściwie oznacza?
Jedynym skutecznym „lekiem” na celiakię jest ścisła dieta bezglutenowa – do końca życia. Nawet śladowe ilości glutenu (np. przez skażenie podczas produkcji) mogą wywołać reakcję immunologiczną.
Jest jednak także dobra wiadomość. Okazuje się, że kosmki jelitowe mogą się zregenerować, a objawy cofnąć. Wymaga to jednak konsekwencji, wiedzy i uważności. Z pewnością odpowiednia diagnoza to pierwszy krok do odzyskania zdrowia, energii i komfortu życia.