Spis treści
Biofobia, czyli... nowa rzeczywistość współczesnego człowieka
Naukowcy z Uniwersytetu w Lund przeanalizowali blisko 200 publikacji dotyczących relacji człowieka z naturą. Wyniki nie pozostawiają wątpliwości: biofobia, czyli lęk lub niechęć wobec przyrody, z roku na rok przybiera na sile. Badania obejmowały dane m.in. ze Szwecji, Japonii i USA, co pozwoliło stworzyć pełniejszy obraz tego zjawiska.
"Nauka od dawna zakładała, że ludzie zasadniczo odczuwają pozytywne emocje wobec przyrody. My zbadaliśmy coś odwrotnego, czyli sytuacje, w których relacja z naturą jest negatywna. Zebraliśmy wiedzę o tym, jak ona powstaje, jakie ma konsekwencje i jak można ją odwrócić" – mówi Johan Kjellberg Jensen, główny autor publikacji wydanej w "Frontiers in Ecology and the Environment".
Z zebranych danych wynika, że o tym, jak reagujemy na świat przyrody, decydują zarówno czynniki zewnętrzne — środowisko, kontakt z naturą, narracja medialna — jak i te wewnętrzne: stan zdrowia, wrażliwość emocjonalna, dotychczasowe doświadczenia. Im mniejszy kontakt z naturą, tym większa szansa na rozwój negatywnych odczuć i strachu, co prowadzi do pogłębiania się problemu.
Miasta oddalają nas od natury
"Urbanizacja, w połączeniu z postawami rodziców, może u dzieci nasilać negatywne odczucia i subiektywnie postrzegane zagrożenia związane z naturą. To szczególnie istotne, ponieważ coraz więcej dzieci dorasta w miastach" – podkreśla dr Jensen.
Efekt może być poważniejszy, niż się wydaje. Dzieci i dorośli unikający przyrody tracą korzyści związane z kontaktem z naturą — a te są dobrze udokumentowane. Obcowanie z zielenią zmniejsza poziom stresu, poprawia koncentrację, wpływa na naukę i ogólne samopoczucie. Gdy w relacji pojawia się lęk zamiast zachwytu, traci na tym nie tylko zdrowie psychiczne i fizyczne, ale także nasz stosunek do środowiska. Biofobia może sprzyjać negatywnym postawom wobec dzikich zwierząt czy roślin, nawet tych, które są całkowicie nieszkodliwe lub wręcz korzystne dla ekosystemu.
Biofobia. Czy da się odwrócić ten trend?
Badacze wierzą, że tak. Ich praca ma pomóc zrozumieć mechanizmy biofobii i stworzyć narzędzia, które pozwolą przeciwdziałać temu zjawisku. Kluczem jest — paradoksalnie — większy kontakt z naturą. Reformy miejskiej przestrzeni, inwestowanie w tereny zielone, łąki, parki, ogródki społeczne oraz działania na rzecz bioróżnorodności mogą stać się realną pomocą. Jako społeczeństwo potrzebujemy ponownie "oswoić" naturę, szczególnie w przypadku najmłodszych.
"Zjawisko biofobii jest szerokie i wymaga zróżnicowanego zestawu narzędzi. W niektórych przypadkach chodzi o zwiększanie wiedzy i nasilenie kontaktu z naturą; w innych – o ograniczanie punktów konfliktu między ludźmi i przyrodą. Musimy lepiej zrozumieć mechanizmy stojące za negatywnymi emocjami, aby odwrócić ten trend" – podsumowuje dr Jensen.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak