
Spis treści
Starzejące się społeczeństwo sprawia, że liczby te będą rosnąć, jeśli nie zmienimy nawyków. Najczęściej występuje nadciśnienie tętnicze – tylko w pierwszych pięciu miesiącach roku było powodem ponad 105 tys. zwolnień. Tuż za nim plasują się choroby niedokrwienne serca – 29 tys. przypadków.
Polacy chorują na serce przez styl życia
Najczęściej przyczyną tych chorób jest miażdżyca, czyli odkładanie się złogów tłuszczowych w naczyniach krwionośnych. Jednak jak zaznacza prof. dr hab. n. med. Krzysztof J. Filipiak, kardiolog, specjalista chorób wewnętrznych, hipertensjolog, farmakolog kliniczny, dyrektor Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego oraz prezes Polskiego Towarzystwa Postępów Medycyny – MEDYCYNA XXI prawdziwy obraz chorobowy Polaków może różnić się od tego co podają statystyki ZUS.
Można mieć wiele wątpliwości do tych danych. W Polsce określanie przyczyn tych zwolnień nie jest prawidłowe i nie oddaje prawdopodobnie rzeczywistej sytuacji epidemiologicznej. Pojęcie „choroby niedokrwiennej serca” zniknęło z aktualnych wytycznych leczenia, zastąpiono je pojęciem „przewlekłych zespołów wieńcowych”. Rzeczywiście oznacza to podejrzenie miażdżycy naczyń, która jest konsekwencją czterech podstawowych czynników ryzyka: zaburzeń lipidowych, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy i palenia papierosów. Wszystkie te czynniki idą w parze z niekorzystnymi zachowaniami stylu życia: nadwagą lub otyłością, brakiem ruchu, nadmiarem przetworzonej żywności, używkami. A konsekwencje są znane: zawał serca, udar mózgu czy nagły zgon sercowo-naczyniowy – ostrzega profesor – przekazał Filipiak.
Cukrzyca i otyłość coraz częściej powodem absencji
Choroby serca są ściśle związane z cukrzycą i otyłością. Od stycznia do maja 2025 r. lekarze wystawili 23 tys. zwolnień z powodu cukrzycy, z czego aż 68 proc. dotyczyło typu 2.
Podwyższone stężenie glukozy uszkadza naczynia krwionośne, przyspiesza miażdżycę. Pacjenci z cukrzycą znacznie częściej doświadczają zawałów serca, udarów mózgu i niewydolności serca. (…) Dla kardiologa każda osoba z cukrzycą to pacjent kardiologiczny – wyjaśnił ekspert.
Otyłość również coraz częściej diagnozuje się jako samodzielną chorobę – w pięć miesięcy była powodem ponad 10 tys. zwolnień.
Mamy dane, świadczące, że otyłość dotyczy już 8 milionów Polaków, tyle samo osób ciągle pali papierosy. (…) Otyłość i palenie papierosów to jedyna dwa czynniki ryzyka odpowiedzialne za zgony sercowo-naczyniowe, jak i onkologiczne w przyszłości – dodał.
Nałogi przyspieszają choroby serca
Statystyki ZUS pokazują także wpływ używek. Od stycznia do maja wystawiono prawie 32 tys. zwolnień związanych z problemami alkoholowymi.
Ubolewam nad tym, że nie udało się ostatnio wprowadzić zakazu nocnej sprzedaży alkoholu w Warszawie. (…) Podobnie żałuję, że nie zdecydowano się na pełny zakaz jednorazowych e-papierosów, których masowo używają u nas nastolatki. To tykająca bomba – przekazał ekspert. Zauważył także, że "uzależnienia lubią chodzić parami" – często łączymy alkohol z papierosem lub e-papierosem.
NoLo, czyli bezalkoholowe i niskoalkoholowe wina czy piwa, to trend wzbierający u nas na sile. (…) Smakowe e-papierosy z dodatkiem witamin brzmią jak kabaret. (…) Dlatego powinniśmy zakazać „jednorazówek” i jednocześnie ograniczyć liczbę smaków w pozostałych wersjach e-papierosów do trzech-czterech wariantów „dla dorosłych” – wytłumaczył Filipak.
Potrzebna edukacja i profilaktyka
W jego ocenie, kluczowa jest profilaktyka i edukacja zdrowotna, także w szkołach. Rodzice masowo wypisują dzieci z edukacji zdrowotnej, więc młodzież zamiast z fachowych źródeł czerpie informacje od rówieśników czy z internetu. (…) To sprawia, że kolejne pokolenie Polaków jest szczególnie narażone na niebezpieczne nawyki – zauważył prof. Filipiak.
W opinii eksperta, statystyki prowadzą do jednego wniosku: bez odpowiednich działań profilaktycznych trudno będzie zmniejszyć skalę problemu i poprawić kondycję kardiologiczną Polaków.