Spis treści
Czerniak to nowotwór złośliwy wywodzący się z komórek barwnikowych skóry – melanocytów. Wbrew pozorom nie dotyczy wyłącznie osób starszych czy tych, którzy godzinami opalają się na plaży. Atakuje bez względu na wiek, często niespodziewanie, a jego przebieg bywa wyjątkowo agresywny. Mimo że stanowi zaledwie kilka procent wszystkich nowotworów skóry, odpowiada za zdecydowaną większość zgonów z nimi związanych. Jak poinformowało NFZ, co roku z powodu czerniaka umiera w Polsce blisko 1,4 tys. osób, a liczba zachorowań wzrosła o 300 proc. w ciągu ostatnich 30 lat.
W naszym kraju dostępny jest innowacyjny program lekowy dla pacjentów z czerniakiem skóry lub błon śluzowych, który umożliwia dostęp do immunoterapii i terapii celowanych molekularnie. Od stycznia do maja tego roku skorzystało z niego 3,3 tys. pacjentów, a NFZ przeznaczył na leczenie ponad 190 mln zł. Ponadto, od 1 lipca 2024 roku refundowany jest lek dla pacjentów z czerniakiem błony naczyniowej oka. Niezwykle ważna jest również profilaktyka.
Nowotwór skóry - niepozorny początek
Zaczyna się niewinnie – zmiana kształtu, koloru lub wielkości znamienia, czasem może pojawić się swędzenie lub krwawienie. Większość z nas nie przywiązuje do tego wagi, bagatelizując objawy. To błąd. Czerniak rozwija się szybko, a wcześnie wykryty daje niemal stuprocentową szansę na wyleczenie. Problem pojawia się, gdy diagnoza następuje zbyt późno – wtedy komórki nowotworowe mogą rozprzestrzenić się do węzłów chłonnych, płuc, wątroby, a nawet mózgu.
Czerniak. Kto jest w grupie ryzyka?
Osoby o jasnej karnacji, rudych lub blond włosach, z licznymi znamionami barwnikowymi, a także ci, którzy w przeszłości doświadczyli oparzeń słonecznych – wszyscy oni są bardziej narażeni. Szczególnie niebezpieczne są sztuczne źródła promieniowania UV, takie jak solaria. Choć w ostatnich latach świadomość społeczna rośnie, nadal wiele młodych osób traktuje opaleniznę jako wyznacznik atrakcyjności, nie zdając sobie sprawy z jej długofalowych konsekwencji.
Badanie, które może uratować życie
W ostatnich latach diagnostyka i leczenie czerniaka zrobiły ogromny postęp. Immunoterapia, terapie celowane i nowe leki znacząco poprawiają rokowania nawet w zaawansowanych stadiach choroby. Kluczem nadal pozostaje jednak czujność i szybka reakcja.
Regularne samobadanie skóry to pierwszy krok. Warto obserwować swoje znamiona i zwracać uwagę na tzw. regułę ABCDE: Asymetria, Brzegi, Kolor, Duży rozmiar, Ewolucja. Każda zmiana powinna być konsultowana z dermatologiem. W razie podejrzenia czerniaka, lekarz może zlecić dermatoskopię, a następnie usunięcie i badanie histopatologiczne zmiany.
Profilaktyka czerniaka – na czym polega?
Podstawą profilaktyki czerniaka jest stosowanie kremu z filtrem UV. Dla dzieci, seniorów, osób z wrażliwą skórą oraz przyjmujących leki fotouczulające zaleca się filtry SPF 30–50+, chroniąc także usta i oczy.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak