Spis treści
Już od wielu lat lekarze obserwują, że osoby bardziej impulsywne, łatwo wpadające w złość, częściej chorują na serce, mają wyższe ciśnienie krwi oraz większe ryzyko zawału i udaru. Jednak precyzyjny, fizjologiczny mechanizm tego zjawiska pozostawał zagadką. Tę lukę w wiedzy postanowili wypełnić naukowcy z Nowego Jorku. Dzięki przemyślanemu eksperymentowi laboratoryjnemu udało im się zidentyfikować proces, który może tłumaczyć, dlaczego nawet krótkotrwały gniew ma realny wpływ na kondycję naczyń krwionośnych.
Osiem minut gniewu – i naczynia krwionośne zaczynają działać gorzej
Badacze skupili się na śródbłonku naczyniowym – niezwykle cienkiej, ale kluczowej warstwie komórek wyściełających wnętrze tętnic i żył. To coś w rodzaju inteligentnej membrany, która reaguje na zmiany przepływu krwi, kontroluje rozszerzanie i zwężanie naczyń, wydziela substancje wpływające na krzepliwość i stan zapalny. Śródbłonek jest pierwszą strukturą, która ulega uszkodzeniu w procesie miażdżycowym. A miażdżyca jest podstawowym podłożem zawałów serca i udarów mózgu. W badaniu wzięło udział 280 zdrowych uczestników. Każdej osobie najpierw zmierzono funkcję śródbłonka za pomocą specjalistycznego urządzenia EndoPAT2000. Metoda polegała na chwilowym przerwaniu przepływu krwi w palcu, a następnie ocenie, jak szybko i jak silnie naczynia potrafią się rozszerzyć po uwolnieniu ucisku. To bardzo czuły wskaźnik zdrowia naczyń.
Po wykonaniu pomiarów uczestników podzielono na cztery grupy: - grupa gniewu – przez osiem minut mieli intensywnie przypominać sobie sytuację, która wzbudziła w nich silną złość, - grupa strachu – zadaniem badanych było wrócenie pamięcią do sytuacji wywołującej silny lęk, - grupa smutku – uczestnicy przywoływali wydarzenie wywołujące żal lub melancholię, - grupa neutralna (kontrolna) – poproszono ich o liczenie od 1 do 100, co miało utrzymać emocjonalną równowagę.
Następnie ponownie zmierzono funkcję śródbłonka. Wynik był zaskakująco jednoznaczny: tylko gniew upośledzał działanie naczyń krwionośnych. Uczestnicy badania, którzy przez osiem minut zanurzali się w intensywnej złości, mieli istotnie gorszą reakcję naczyń nawet 40 minut po zakończeniu zadania. Nie była to zmiana trwała, ale wystarczająco wyraźna, by uznać ją za reakcję biologicznie znaczącą. Co ciekawe – ani strach, ani smutek nie wywołały podobnego efektu. To wskazuje, że poszczególne negatywne emocje nie działają na układ krążenia w identyczny sposób.
Dlaczego negatywne uczucia są destrukcyjne?
Intensywna złość uruchamia kaskadę fizjologicznych reakcji: wzrost tętna, przyspieszone bicie serca, skok adrenaliny i noradrenaliny, wzrost ciśnienia. To normalny element odpowiedzi „walcz lub uciekaj”. Ale jednocześnie: rośnie stres oksydacyjny, zwiększa się napięcie ścian naczyń, śródbłonek produkuje mniej tlenku azotu – substancji, która odpowiada za rozszerzanie naczyń, a zwiększa się produkcja związków prozapalnych. Taki stan to idealne środowisko dla rozwoju zmian miażdżycowych. Powtarzające się epizody gniewu mogą więc prowadzić do „sumowania się” mikrourazów i stopniowego pogorszenia zdrowia układu krążenia.
Autorzy badania podkreślają, że zrozumienie wpływu gniewu na śródbłonek otwiera drzwi do nowych strategii terapeutycznych. Nie chodzi tylko o leczenie skutków – ale o eliminowanie samego źródła problemu. Może to oznaczać: nowe programy psychologiczne ukierunkowane na zarządzanie gniewem, metody redukcji stresu jako element profilaktyki chorób serca, farmakologiczne rozwiązania wspierające śródbłonek u osób z dużą impulsywnością, większą rolę edukacji na temat emocji w medycynie. Naukowcy podkreślają, że duży odsetek osób z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym jednocześnie cechuje się zwiększoną podatnością na gniew, napięcie i frustrację. Interwencje emocjonalne mogłyby więc realnie zmniejszyć liczbę zawałów i udarów.
Emocje jako czynnik ryzyka – czas zmienić sposób myślenia o ryzyku zachorowania na zawał serca i udaru mózgu
Przez lata w profilaktyce chorób serca dominowało podejście oparte na stylu życia: dieta, aktywność fizyczna, kontrola cholesterolu i ciśnienia. Badanie z Nowego Jorku pokazuje, że emocje są równie ważne, a czasem nawet bardziej wpływowe niż klasyczne czynniki ryzyka. Gniew to nie tylko psychologiczne doświadczenie – to fizyczny atak na naczynia krwionośne. Dlatego coraz częściej mówi się o konieczności: uczenia technik regulowania emocji, świadomego rozpoznawania i przerywania spirali złości, terapii ukierunkowanej na pracę z gniewem, ćwiczeń takich jak medytacja, oddech, uważność, budowania odporności psychicznej jako elementu profilaktyki sercowo-naczyniowej.
Osiem minut intensywnego gniewu wystarczy, by naczynia krwionośne zaczęły działać znacznie gorzej. Dysfunkcja śródbłonka to pierwszy krok do rozwoju miażdżycy – a w konsekwencji zawału i udaru. To odkrycie naukowców z Nowego Jorku nie tylko wyjaśnia, dlaczego osoby gniewne żyją krócej, ale także otwiera nowy rozdział w medycynie: taki, w którym emocje stają się pełnoprawnym elementem diagnostyki i leczenia.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak