Spis treści
Dlaczego ospa małpia (mpox) jest groźna?
Mpox to choroba wirusowa powodująca gorączkę, objawy grypopodobne oraz bolesne zmiany skórne. Choć większość przypadków ma łagodny przebieg, zakażenie może być szczególnie niebezpieczne dla dzieci, kobiet w ciąży oraz osób z obniżoną odpornością. W globalnym ognisku choroby w 2022 roku odnotowano ponad 150 tysięcy zachorowań i blisko 500 zgonów.
Jak pomogła sztuczna inteligencja?
Naukowcy z Włoch i Stanów Zjednoczonych postanowili zbadać, dlaczego osoby, które przeszły zakażenie lub zostały zaszczepione, wytwarzają przeciwciała skutecznie neutralizujące wirusa. Włoski zespół zidentyfikował 12 takich przeciwciał, jednak nie było wiadomo, w które dokładnie elementy wirusa są one skierowane.
Tu do akcji wkroczyła sztuczna inteligencja. Badacze z Uniwersytetu Teksańskiego w Austin wykorzystali zaawansowany model AI AlphaFold 3, aby przeanalizować około 35 białek znajdujących się na powierzchni wirusa MPXV. Model z dużą dokładnością wskazał jedno konkretne białko — OPG153 — jako kluczowy cel działania przeciwciał.
– Bez sztucznej inteligencji odnalezienie tego białka zajęłoby nam wiele lat – podkreśla prof. Jason McLellan, współautor badania. – Co więcej, wcześniej nikt nie rozważał go jako potencjalnego składnika szczepionki.
Nowe podejście do tworzenia szczepionek
Odkrycie OPG153 ma ogromne znaczenie praktyczne. Gdy naukowcy wstrzyknęli myszom samo to białko, zwierzęta zaczęły wytwarzać przeciwciała skutecznie neutralizujące wirusa. Oznacza to, że w przyszłości możliwe będzie stworzenie szczepionki opartej na jednym, precyzyjnie dobranym białku, zamiast na całym, osłabionym wirusie.
Takie rozwiązanie byłoby:
- bezpieczniejsze,
- tańsze w produkcji,
- łatwiejsze do skalowania,
- i potencjalnie skuteczniejsze.
Badacze nazywają to podejście „odwrotną wakcynologią” — zamiast zaczynać od wirusa, zaczynają od przeciwciał wytwarzanych przez ludzi, którzy pokonali chorobę, i cofają się do kluczowego antygenu.
Znaczenie nie tylko dla mpox
Wirus MPXV jest blisko spokrewniony z wirusem ospy prawdziwej, jednej z najbardziej śmiercionośnych chorób zakaźnych w historii. Choć ospa została eradykowana, nadal uznawana jest za potencjalne zagrożenie bioterrorystyczne. Odkrycie nowego celu dla szczepionek może więc w przyszłości pomóc także w ochronie przed tym wirusem.
Zespoły badawcze pracują obecnie nad udoskonaleniem antygenu OPG153 oraz nad terapiami przeciwciałami, które mogłyby być stosowane u ludzi. Uniwersytet Teksański w Austin oraz Fondazione Biotecnopolo di Siena złożyły już wnioski patentowe związane z tym odkryciem.
Choć przed naukowcami jeszcze wiele etapów badań, wyniki te dają realną nadzieję na nowoczesne, skuteczne i dostępniejsze metody ochrony przed mpox i innymi groźnymi chorobami wirusowymi.
Źródło: University of Texas at Austin
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak