Spis treści
- Co zgłaszają pacjenci i dlaczego RPO interweniuje
- Brak sztućców w szpitalach. Co z prawami pacjentów? Stanowisko Ministerstwa Zdrowia
- RPO pyta NFZ o kontrole i rozliczenia środków
- Sprawa nie jest skomplikowana ale może wiele komplikować... Jedzenie to regeneracja, a regeneracja to zdrowie. Znaczenie praktyczne i skutki dla pacjentów
- Reakcje środowiska i sygnały naprawcze
- Co dalej i jakie są oczekiwane działania?
Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich docierają sygnały o tym, że w części polskich szpitali pacjentom nie są systemowo udostępniane sztućce niezbędne do spożywania posiłków podczas hospitalizacji. RPO wystąpiło do Departamentu Lecznictwa Ministerstwa Zdrowia z prośbą o wyjaśnienia, a po otrzymaniu odpowiedzi sprawa została skierowana także do Narodowego Funduszu Zdrowia.
Co zgłaszają pacjenci i dlaczego RPO interweniuje
Z relacji pacjentów i zgłoszeń do Rzecznika wynika, że praktyki w podmiotach leczniczych są rozbieżne: niektóre placówki wymagają, by pacjent zabrał własne sztućce na hospitalizację, inne takich oczekiwań nie formułują.
Biuro RPO wskazuje, że takie różnice niosą ryzyko naruszenia standardów pobytu w szpitalu, godności pacjenta oraz prawa do odpowiednich warunków wyżywienia, które zostało prawnie zaklasyfikowane jako świadczenie towarzyszące do świadczeń stacjonarnych i całodobowych.
Brak sztućców w szpitalach. Co z prawami pacjentów? Stanowisko Ministerstwa Zdrowia
W odpowiedzi na pismo RPO Ministerstwo Zdrowia przypomniało, że świadczeniodawca realizujący świadczenia stacjonarne jest zobowiązany zapewnić pacjentowi nie tylko świadczenia medyczne, lecz także świadczenia towarzyszące i rzeczowe, w tym zakwaterowanie i wyżywienie, oraz podstawowe środki niezbędne do ich korzystania — w praktyce także sztućce — „w niezbędnym zakresie i w przeciętnym standardzie ogólnie wymaganym”. Resort wskazał przy tym, że obowiązek ma szczególne znaczenie w przypadku nagłych hospitalizacji, gdy pacjent nie ma możliwości przygotowania się logistycznie.
RPO pyta NFZ o kontrole i rozliczenia środków
Po otrzymaniu wyjaśnień z Ministerstwa Zdrowia RPO zwrócił się o informację do Gabinetu Prezesa NFZ, pytając, czy Fundusz prowadził kontrole wykorzystania środków przyznanych podmiotom leczniczym ze szczególnym uwzględnieniem zapewnienia pacjentom sztućców i innych podstawowych środków do spożywania posiłków. Chodzi o ustalenie, czy niesystemowe praktyki wynikają z wadliwych rozliczeń, braku wytycznych kontraktowych czy luki w nadzorze nad świadczeniodawcami, a także o to, czy NFZ zamierza włączyć ten element do kryteriów kontroli.
Sprawa nie jest skomplikowana ale może wiele komplikować... Jedzenie to regeneracja, a regeneracja to zdrowie. Znaczenie praktyczne i skutki dla pacjentów
Zapewnienie sztućców wydaje się drobną kwestią organizacyjną, ale ma bezpośredni wpływ na komfort, godność i bezpieczeństwo i zdrowie pacjenta. Brak dostępu do podstawowych przyborów do jedzenia może stanowić szczególne utrudnienie dla osób starszych, niesamodzielnych i hospitalizowanych nagle. RPO podkreśla, że obowiązek zapewnienia warunków spożywania posiłków jest elementem skuteczności procesu leczniczego i elementarnego szacunku dla pacjenta. W opinii Biura brak jasnego, jednolitego stanowiska resortu może prowadzić do systemowych naruszeń praw pacjenta.
Reakcje środowiska i sygnały naprawcze
Ministerstwo, odpowiadając na zgłoszenia, wskazało, że w przynajmniej jednym z wymienionych szpitali problem został już rozwiązany, a placówka poinformowała, że pacjenci nie muszą posiadać własnych sztućców podczas hospitalizacji. Media branżowe i serwisy zdrowotne relacjonują sprawę jako przykład luki praktycznej, którą można szybko usunąć poprzez doprecyzowanie wymogów kontraktowych i kontroli jakości w podmiotach leczniczych.
Co dalej i jakie są oczekiwane działania?
RPO oczekuje od NFZ informacji o wynikach kontroli oraz o ewentualnych mechanizmach, które Fundusz może wdrożyć, aby zapobiegać podobnym sytuacjom — w tym wpisania obowiązku zapewnienia podstawowych przyborów do wyżywienia pacjentów do standardów kontraktowych oraz objęcia tego elementu audytem jakości świadczeń. Eksperci i organizacje pacjentów postulują także jednoznaczne wytyczne ministerialne, by eliminować rozbieżności praktyk i zapewnić równy standard opieki w całym systemie.
Sprawa „sztućców w szpitalach” odsłania prostą, lecz istotną lukę między przepisami a praktyką. Choć prawo wskazuje, że wyżywienie i związane z nim środki są elementem świadczenia stacjonarnego, implementacja tej zasady w codziennym funkcjonowaniu placówek bywa niejednolita. Interwencja RPO i zapytania do MZ oraz NFZ mają na celu doprowadzenie do ujednolicenia standardów i zabezpieczenia podstawowych praw pacjentów do godnych warunków pobytu w szpitalu.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak