Nowotworów głowy i szyi diagnozowanych jest rocznie dwa razy więcej niż raka szyjki macicy. To też liczba, która jest dwukrotnie większa niż liczba ofiar wypadków samochodowych.
Lekarze zachęcają do badań oraz stałego zdobywania wiedzy przy okazji obchodzonego w dniach 15-20 września 13. tygodnia profilaktyki nowotworów głowy i szyi. W 2025 roku przebiega on pod hasłem: „Równy dostęp – równe szanse” – poinformowano w poniedziałek na konferencji prasowej na temat tej akcji w Białostockim Centrum Onkologii.
Onkolodzy, laryngolodzy i chirurdzy szczękowo-twarzowi od lat edukują na temat nowotworów głowy i szyi i zapraszają na badania. – Jest to nasza 13. kampania. Od 2011 do 2023 r. mamy 25-procentowy wzrost zachorowalności w Polsce – powiedziała zastępczyni kierownika Oddziału Otolaryngologii i Chirurgii Szczękowo-Twarzowej szpitala wojewódzkiego w Białymstoku dr Dorota Dziemiańczyk-Pakieła. – Czyli po prostu, przepraszam, że tak mówię, ale to trochę jak krew w piach – dodała, ubolewając nad efektami kampanii informacyjnej i edukacji społeczeństwa.
Nowotwory głowy i szyi rozwijają się pod podstawą czaszki i powyżej górnego odcinka klatki piersiowej. Są mniej znane niż np. rak płuca, jajnika czy piersi, ale są na szóstym miejscu pod względem częstości rozpoznawania wszystkich nowotworów w Polsce – poinformowała kierownik Oddziału Radioterapii I BCO prof. Ewa Sierko.
Profesor Sierko podała, że rocznie w Polsce notuje się ok. 11-13 tys. zachorowań i połowa z tych pacjentów nie przeżywa dłużej niż pięć lat. W Podlaskiem rocznie choruje ok. 350 osób. Większość chorych zgłasza się późno, gdy choroba jest już w zaawansowanym stadium.
Jak rozpoznać nowotwór głowy i szyi?
Lekarze podkreślają, że głowa to miejsce ważne dla człowieka, jego wizerunku, prezentacji, ale też są tam zlokalizowane zmysły więc rozwijający się w tych miejscach nowotwór skutkuje wieloma deficytami w tym zakresie, dlatego ważne jest wczesne rozpoznanie i leczenie.
– Chciałam zwrócić uwagę, że nowotworów głowy i szyi diagnozowanych jest rocznie dwa razy więcej niż raka szyjki macicy. To jest też liczba, która jest dwukrotnie większa niż liczba ofiar wypadków samochodowych. Czyli to nie jest błahy problem, to jest bardzo poważna sytuacja – powiedziała prof. Sierko.
Nowotworom głowy i szyi sprzyja używanie tytoniu w różnych formach, picie mocnych alkoholi, stany zapalne jamy ustnej, ale teżwirus brodawczaka ludzkiego (HPV) przenoszony drogą płciową, który odpowiada nie tylko za raka szyjki macicy, ale także za raka gardła czy krtani.
Dr Dorota Dziemiańczyk-Pakieła przypomniała, że w Polsce dla dzieci w wieku 9-14 lat są bezpłatne szczepionki przeciwko temu wirusowi, ale wciąż jest mała grupa zaszczepionych. Podkreśliła, że rośnie liczba nowotworów wywołanych przez HPV. Według statystyk ponad 80 proc. nowotworów wykrywanych u chłopców to wywołane przez HPV nowotwory w obrębie gardła środkowego. – Mówimy o migdałkach, o nasadzie języka, tylnej ścianie gardła, to taka główna grupa nowotworów HPV-zależnych. To są właśnie nowotwory występujące u chłopców – powiedziała Dziemiańczyk-Pakieła.
Lekarze podkreślają, że jeśli ktoś ma np. chrypkę, która utrzymuje się powyżej trzech tygodni, owrzodzenia w obrębie jamy ustnej, problemy z połykaniem, gryzieniem, niedrożność nosa, powinien udać się na diagnostykę do lekarza rodzinnego, laryngologa, stomatologa czy chirurga szczękowo-twarzowego.
Prof. Ewa Sierko oceniła, że edukacji wymaga także środowisko medyczne, bo zdarza się, że pacjenci wędrują po różnych miejscach w systemie opieki zdrowotnej i nie są zdiagnozowani, nie znajdują pomocy od razu lub diagnostyka się przeciąga.
Jakie są objawy nowotworów głowy i szyi?
Choć objawy nowotworów głowy i szyi mogą być bardzo różne - ponieważ zależą od miejsca, w którym rozwija się guz (np. jama ustna, gardło, krtań, nos, zatoki przynosowe, ślinianki) - niektóre z objawów są charakterystyczne. Wiele z nich na początku przypomina niegroźne infekcje czy podrażnienia, dlatego łatwo je przeoczyć. Do najczęstszych objawów należą:
Objawy miejscowe
- przewlekły ból gardła lub jamy ustnej, który nie ustępuje,
- chrypka, zmiana barwy głosu lub trudności w mówieniu,
- utrudnione połykanie, uczucie przeszkody w gardle, ból przy połykaniu,
- niegojące się owrzodzenia, ranki, nadżerki w jamie ustnej,
- jednostronna niedrożność nosa, przewlekły katar lub krwawienia z nosa,
- powiększone węzły chłonne na szyi,
- obrzęk lub guz w obrębie szyi, twarzy czy jamy ustnej,
- ból ucha lub uczucie zatkania ucha bez uchwytnej przyczyny,
- trudności w oddychaniu, duszność.
Objawy ogólne i późniejsze
- utrata masy ciała bez wyraźnej przyczyny,
- przewlekłe zmęczenie,
- ból promieniujący do żuchwy, ucha czy karku,
- nieprzyjemny zapach z ust,
- ograniczona ruchomość języka lub szczęki.
Jeśli objawy takie jak chrypka, ból gardła, krwawienia z nosa czy guzki na szyi utrzymują się dłużej niż 3 tygodnie, warto jak najszybciej zgłosić się do lekarza.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak