Spis treści
Osteoporoza, nazywana „cichym złodziejem kości”, to choroba, która stopniowo osłabia strukturę kostną, zwiększając ryzyko złamań nawet przy niewielkich urazach. Choć dotyka głównie kobiet po 50. roku życia, może pojawić się znacznie wcześniej, szczególnie u osób z grup ryzyka. W artykule wyjaśniamy, jak rozpoznać chorobę, jakie są jej przyczyny i jak skutecznie spowolnić jej rozwój.
Czym jest osteoporoza i kogo dotyczy najczęściej?
Osteoporoza jest chorobą polegającą na zmniejszeniu gęstości kości i zmianach w ich strukturze. Zmiany te sprawiają, że kość jest bardziej delikatna i zwiększa się ryzyko złamania. Osteoporoza potocznie nazywana jest "zrzeszotnieniem kości" lub "cichym złodziejem kości", ponieważ często rozwija się bezobjawowo, a pierwszym jej objawem bywa złamanie, które występuje nawet przy niewielkich urazach.
Osteoporoza dotyczy przede wszystkim kobiet w okresie po menopauzie oraz osób starszych, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Chociaż choroba ta jest bardziej rozpowszechniona wśród kobiet, może również dotknąć mężczyzn, a nawet dzieci, choć w mniejszym stopniu. Ryzyko wzrasta wraz z wiekiem, szczególnie po 65. roku życia.
Objawy osteoporozy – kiedy warto się przebadać?
Główne objawy osteoporozy to:
- złamania. Występowanie złamań jest jednym z najczęstszych objawów kruchości kości spowodowanych osteoporozą. Mogą one wystąpić po upadku, podczas chodzenia, a nawet po ciężkim kaszlu;
- ból pleców lub szyi. Osteoporoza może powodować uciskowe złamania kręgosłupa. Załamujące się kręgi mogą uciskać nerwy wychodzące z rdzenia kręgowego;
- obniżenie talii. Jest to spowodowane opadaniem kręgów. Jest to najłatwiej rozpoznawalny objaw osteoporozy;
- „wdowi garb”. To jeden z częściej spotykanych objawów. Zaokrąglenie pleców w łuk powstaje również w wyniku łamania się kręgów. Powoduje bóle pleców i może wpływać na problemy z oddychaniem.
Etapy osteoporozy – jak rozwija się choroba?
Osteoporoza jest uważana za „cichą epidemię” czy też nazywana „cichym złodziejem kości”. Jest chorobą postępującą. Przechodzi przez trzy etapy określone przez WHO:
- etap 1: wczesne stadium osteoporozy. Gęstość mineralna kości spada. Nie ma widocznych objawów;
- etap 2: Osteoporoza bez złamań. Masa kostna staje się coraz bardziej krucha;
- etap 3: Poważna osteoporoza. Na tym etapie zwykle pojawiają się złamania.
Czynniki ryzyka osteoporozy – co zwiększa szansę zachorowania?
Do głównych czynników ryzyka osteoporozy należą:
- zmniejszenie produkcji hormonów płciowych, zwłaszcza estrogenów. Hormony te kontrolują odbudowę kości. Szczególnie powinny uważać kobiety, u których menopauza nastąpiła przed 40. rokiem życia lub które biorą leki powodujące zmniejszenie lub zaprzestanie wydzielania hormonów płciowych (np. w leczeniu endometriozy);
- niedobór witaminy D;
- zbyt mało wapnia w diecie lub dieta powodująca, że wapń jest wydalany z moczem (dużo soli, kawy);
- nadmierne spożycie alkoholu i palenie tytoniu;
- brak aktywności fizycznej lub długotrwałe unieruchomienie;
- nadmierna chudość (wskaźnik masy ciała BMI mniejszy niż 19);
- obciążenie genetyczne (osoby z osteoporozą w rodzinie).
Jak diagnozuje się osteoporozę?
Densytometria, czyli pomiar gęstości mineralnej kości, to podstawowe badanie diagnostyczne w przypadku osteoporozy. Badanie jest bezbolesne, trwa kilka minut i nie trzeba się do niego specjalnie przygotowywać. Densytometria pozwala stwierdzić, czy nastąpiło obniżenie masy kostnej, tzw. osteopenia, co oznacza zagrożenie osteoporozą, czy też już występuje osteoporoza. Stwierdzenie osteoporozy oznacza konieczność przeprowadzenia dalszych badań.
W badaniu osteoporozy wykonuje się czasem także USG, ale nie daje ono tak dokładnych wyników jak densytometria. Poza tym bada się krew, by sprawdzić, jakie czynniki mogą warunkować osteoporozę. W szczegółowym diagnozowaniu i leczeniu osteoporozy wykonuje się też badanie moczu.
Leczenie i profilaktyka osteoporozy
Obecnie osteoporoza jest chorobą nieuleczalną, możliwe jest jednak jej spowolnienie. Zazwyczaj zalecane są działania polegające na łączeniu leków i zmiany stylu życia. Kobiety mogą otrzymać leczenie hormonalne, ponieważ estrogen chroni przed zmniejszaniem się masy kostnej.
W profilaktyce osteoporozy ważna jest także odpowiednia dieta. Zalecane jest zwiększone spożycie wapnia i witaminy D, które mogą spowolnić utratę masy kości. Dieta powinna być bogata w wapń, czyli mleko i sery, a także zielone warzywa, pełnoziarnisty chleb oraz produkty sojowe.
Również ćwiczenia wzmacniają kości i pomagają zapobiegać osteoporozie. Aktywność fizyczna powinna obejmować ćwiczenia z ciężarkami lub niewielkimi butelkami z wodą. Korzystne może być chodzenie, nordic walking, bieganie, jazda na rowerze lub pływanie.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak